بررسی نوسانات نرخ ارز بر صادرات و ارزش ‌افزوده صنایع‌ غذایی ایران (کاربرد الگوی خودرگرسیون برداری ساختاری)

زیرشاخه صنایع‌ غذایی یکی از سودمندترین روش‌های ارتباطاتی بین دو بخش صنعت و کشاورزی و پیش‌نیاز استراتژی صنعتی ‌شدن و همچنین تامین‌کننده امنیت غذایی در کشور است. مقاله حاضر اثر نوسانات نرخ ارز را بر صادرات صنایع ‌غذایی ایران در چارچوب الگوی خودرگرسیون برداری ساختاری برای دوره زمانی 1393-1350 مورد بررسی قرار می‌دهد. متغیرهای مورد بررسی شامل صادرات صنایع غذایی، نوسانات نرخ ارز، ارزش ‌افزوده، نرخ تورم و رابطه مبادله ایران هستند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که آثار کوتاه‌مدت هم‌زمان متغیرهای رابطه مبادله و نرخ تورم به‌‌صورت منفی و متغیرهای ارزش‌ افزوده و نوسانات نرخ ارز به‌صورت مثبت با صادرات صنایع ‌غذایی در ارتباط هستند. از طرفی نتایج بلندمدت بین متغیرها نشان داد که تمامی متغیرها در بلندمدت روابط مثبتی با صادرات صنایع غذایی دارند. براساس نتایج حاصل پیشنهاد می‌شود دولت، کنترل تورم و به تبع بهبود رابطه مبادله در دوره‌های کوتاه‌مدت را در دستور کار خود قرار دهد. همچنین نتایج بیانگر این است که نوسانات نرخ ارز فقط در دوره‌های کوتاه‌مدت (آغاز دوره) حجم صادرات را افزایش می‌دهد و در دوره‌های بعدی باعث می‌شود تا فعالیت صادرکنندگان کمتر از واردکنندگان شود و از حجم صادرات صنایع‌ غذایی کاسته ‌شود. از طرفی در بلندمدت با توجه به تاثیر مستقیم و مثبت نوسانات نرخ ارز بر صادرات صنایع ‌غذایی و نقش این صنایع در توسعه و ایجاد ارزش ‌افزوده؛ توسعه صادرات صنایع‌ غذایی با تمرکز بر گسترش این صنایع و به‌کارگیری صنایع تبدیلی و تکمیلی با فراورده‌های محصولات کشاورزی جهت افزایش ماندگاری محصولات را می‌توان پیشنهاد داد. همچنین ازآنجا‌که نوسانات نرخ ارز در کوتاه‌مدت فقط تا دوره اول، میزان صادرات صنایع ‌غذایی را افزایش می‌دهد، کمبود پژوهش‌ها در زمینه ریسک فعالیت‌های مرتبط با صنایع ‌غذایی و بی‌ثباتی قیمت‌ها و تنظیم بازار برای تحقیقات آتی احساس می‌شود.

Investigating Effect of Exchange Rate Volatility on Export and Value Added of Iranian Food Industries (Application of Structural Vector Autoregression Model)

The subbranch of food industry is one of the most profitable ways communication between two sectors of industry and agriculture and also prerequisite for an industrialization strategy and providing food security in country. The present study tries to examine effect of exchange rate volatility on Iran’s food Industries exports and value added by framework SVAR at period of 19722015. The examined variables include of food Industries exports, exchange rate volatility, value added, inflation rate, and Iran’s tradeoffs. The results showed that shortrun effects of tradeoffs and inflation rate variables are negatively correlated and valueadded and exchange rate volatility variables are positively correlated to food exports. On the other hand, longrun results between variables showed that all variables in the longrun have positive relationships with food Industries exports. According to the results, it is suggested that government put in place control of inflation and improvement of shortrun exchange relationship. Also, the results indicate that exchange rate volatility increase export volume in shortrun (beginning of period) and in following periods cause exporters activities to become less active than importers activities and reduce export volume of food industry.Therefore, due to direct and positive longrun exchange rate volatility effects on food exports and role of these industries in development and value added, development of food exports products with a focus on expansion of these industries and use of conversion and complementary industries with agricultural products to increase shelf life of products is suggested. Also, since exchange rate volatility increases food exports only in a shortrun in first period, it is sujested to invesigate the risks of foodrelated activities and lack of price stability and market regulation for the future studies.