تحلیل فرار مالیاتی در ایران به روش شاخص چندگانه - علل چندگانه(mimic)

فرار مالیاتی یکی از بخش های اصلی اقتصاد غیر رسمی است که امروزه به عنوان یکی از چالش های اساسی کشورها و به عنوان مهم ترین مسئله و مشکل نظام های مالیاتی محسوب می شود.تحقیق حاضر تلاش می کند تا با استفاده از روش علل چندگانه شاخص چندگانه (mimic) به برآورد اندازه ی فرار مالیاتی در ایران و بررسی علل و آثار آن طی دوره زمانی 94-1357 بپردازد. نتایج برآورد سری زمانی فرار مالیاتی نشان دهنده آن است که روند فرار مالیاتی در ایران طی سال های مورد بررسی به رغم نوسانات عمده، در مجموع افزایشی بوده است، به گونه ای که از 6.12 درصد gdp رسمی در سال 1357 به 11.33 درصد در سال 1394 رسیده است. همچنین نتایج نشان دهنده این است که متغیرهای تورم، بار مالیاتی، درآمد سرانه و نرخ ارز رسمی اثر مثبت و معنادار بر فرار مالیاتی داشته و متغیرهای شاخص باز بودن اقتصادی، اندازه دولت و نرخ بیکاری دارای اثر منفی بر فرار مالیاتی می باشند. بر اساس یافته های این تحقیق، درآمد سرانه بیشترین تاثیر را بر فرار مالیاتی داشته و از سوی دیگر بیشترین اثر فرار مالیاتی بر رشد تقاضای پول می باشد.

Estimating tax evasion in Iran and investigating its causes and effects:A Multiple Indicators Multiple Causes (MIMIC) Approach

Tax evasion is one of the main characteristics of the informal economy. Today it is considered a major challenge for countries and an important problem for tax systems. This study tries to estimate the tax evasion in Iran using by multiplecausemultiple causes (MIMIC) method, and investigate its main causes and effects during the period of 19792015. The results oftax evasion time series show that despite some fluctuations, the tax evasion in Iran has been generally increasing over the period, it has moved up from 12.6% of GDP in 1357 to 33.11% of GDP in 1394. The results also indicate that inflation, tax burden, per capita income and official exchange rate have a significant positive effect on tax evasion, and the economic openness index, government size and unemployment rate have a negative effect on it. According to the findings, per capita income has the most significant impact on the tax evasion andon the other hand, tax evasion hasthe most impact on the growth of money demand.