رویکردی تاریخی و تجربی به توسعه در ایران با بهره‌گیری از تحلیل شبکه‌ای

در این پژوهش، با بهره گیری از تحلیل شبکه ای موضوع توسعه و توسعه نیافتگی در ایران، با رویکردی تاریخی تجربی، و با استفاده از روش تحلیل ثانویه ی یافته های تجربی مورد بررسی قرار گرفته است. مبنای بررسی و تحلیل این پژوهش چند پژوهش پیمایشی ملی، به ویژه پیمایش ملی رفتارهای فرهنگی ایرانیان و دو پیمایش ملی ارزش ها و نگرش های ایرانیان، که در سال های 1378، 1379 و 1382 انجام شده اند، بوده است. یافته های پژوهش نشان دادند که بین متغیرهای سرمایه ی اجتماعی، توسعه ی اجتماعی و توسعه ی همه جانبه ی جامعه، رابطه وجود دارد. پیش فرض پژوهش این بوده است که ضعف سرمایه ی اجتماعی باعث عدم توسعه ی اجتماعی شده، و این پدیده نیز، به نوبه ی خود، می تواند نقش مهمی در عدم توسعه ی جامعه داشته باشد. این یافته ها نشان دادند که از نظر برخی عناصر مهم توسعه ی اجتماعی، همچون اعتماد به گروه های اجتماعی، مشارکت اجتماعی، پایبندی به ارزش ها و هنجارهای اجتماعی، احساس عدالت اجتماعی، تعلق به هویت و فرهنگ ملی و احساس وفاداری به جامعه در جامعه ی ایران وضعیت مطلوبی وجود ندارد. در نتیجه، فقدان توسعه در این ابعادِ مهم از زندگیِ اجتماعی، که همان عدم توسعه ی اجتماعی است، می تواند توسعه نیافتگی در ابعاد دیگرِ جامعه را به دنبال داشته باشد.