مطالعۀ جامعه شناختی موانع و محدودیت های حضور زنان در فضای اجتماعی- فرهنگی شهر تهران

 تغییر در سبک زندگی متاثر از مدرنیته و بالا رفتن آگاهی، موجب گرایش روز افزون زنان به حضور در عرصه های عمومی و فضاهای شهری شده است. در این پژوهش، با توجه به تجربۀ زیستۀ زنان و با استفاده از روش کیفی و استراتژی پدیدارشناسانه، در پی مطالعۀ مشکلات و محدودیت های اجتماعی- فرهنگی آنان در فضاهای شهر تهران هستیم. نمونۀ مورد مطالعه، 35 نفر از زنان 20 تا 67 سالۀ ساکن شهر تهران هستند که در سال 1400، با مراجعه به چندین نقطۀ پرتردد در مناطق شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز شهر تهران، مورد مصاحبه قرار گرفته اند. روش نمونه گیری هدفمند با حداکثر تنوع است. طبق نتایج بدست آمده، مشکلات و محدودیت های اجتماعی- فرهنگی زنان در ارتباط با فضاهای شهر تهران، احساس عدم امنیت در فضاهای شهری، نمود فقر و عدم نشاط و سر زندگی در فضاهای شهری، به رسمیت شناخته نشدن و پذیرفته نشدن زنان در فضاهای عمومی شهر، فضاهای مردمحور، ابژه بودن زنان به لحاظ جنسی، وجود رفتارهای زنندۀ مردانه، محدودیت های خانوادگی حضور زنان در فضاهای شهری، هنجارهای جنسیتی، محدودیت های ساختاری برای حضور زنان در برخی از فضاهای عمومی و استفاده از برخی وسایل نقلیه و ارزش ها و هنجارهای زن نجیب می باشد که تحت تاثیر سرمایۀ اقتصادی و فرهنگی و منطقۀ محل سکونت، کار و تردد، می تواند شدت و ضعف داشته باشد. همچنین نوع واکنش زنان در برابر این موانع و محدویت ها متفاوت است. زنان با مقاومت در برابر مشکلاتی که در فضاهای شهری با آن مواجه هستند، در پی دستیابی به کنشگری مدنی خلاق و تاثیرگذار می باشند. لازمۀ تحقق چنین امری، فعالیت نهادهایی مانند خانواده و نهادهای آموزشی در جهت تغییر در نگرش ها و روابط جنسیتی و فرهنگ سازی پذیرش زنان در عرصه های عمومی است.

sociological study of obstacles and limitations of women's presence in socio-cultural spaces in tehran

the change in lifestyle is affected by modernity and increased awareness which has caused the increased tendency of women to be present in public and urban spaces. using a qualitative method and a phenomenological strategy, this study sought to investigate women’s socio-cultural problems and limitations in urban spaces of tehran. the sample consists of 35 women between 20 and 67 years old living in tehran in 2021 who were interviewed by visiting several crowded points in the north, south, east and west of tehran. purposive sampling with maximum dispersion has been applied. according to the results, the social-cultural problems and limitations of women in connection with urban spaces in tehran are the feeling of insecurity in urban spaces, the appearance of poverty and lack of vitality in urban spaces, the non-recognition and acceptance of women in the public spaces of the city, people-oriented spaces , the objectification of women in terms of sex, the presence of unpleasant male behaviors, family restrictions on the presence of women in urban spaces, gender norms, structural restrictions on the presence of women in some public spaces and the use of certain vehicles and values ​​and norms of noble woman, affected by economic and cultural capital and district of residence, as well as work and transportation. in addition, women react differently to the obstacles and limitations. by resisting the facing challenges in urban spaces, women seek to achieve creative and effective civic activism. in order to realize this objective, institutions such as families and education shall act to change attitudes and gender relations and develop the culture of acceptance of women in public spaces.