مطالعۀ توصیفی تجربۀ تنزل اقشار میانی در فضای اجتماعی و فیزیکی شهر تهران

تحرک اجتماعی اغلب واجد وجه مکانی-جغرافیایی است و تنزل در فضای اجتماعی معمولاً با تنزل جایگاه در فضای فیزیکی همراه است. تورم شدید و افت قدرت خرید در سال های اخیر قاعدتاً موجب تحرک نزولی بخش های مهمی از اقشار میانی جامعه شده است. این نکته با در نظر گرفتن افزایش جدی بهای مسکن در چند سال گذشته اهمیتی ویژه می یابد. در این مقاله ابعاد مختلف تنزل در فضای اجتماعی-جغرافیایی و مشخصاً رانده شدن اقشار میانی به محلات ارزان تر، پروژه های مسکن مهر یا شهرهای هم جوار تهران با رویکردی بوردیویی واکاوی شده است. بدین ‌منظور اطلاعات حاصل از بیست مصاحبه با کسانی که تجربۀ رانده شدن از مناطق متعارف شهر را داشته اند با الهام از معروف ترین خانوادۀ کدگذاری نظریۀ مبنایی تحلیل و عوامل زمینه ای، علی، نقطۀ گسست و پی آمدهای طرد از شهر و همچنین استراتژی های کنار آمدن با این پی آمدها تشخیص داده شده اند. نکتۀ مهمی که از مصاحبه ها برمی آید آن است که افراد تا مدت ها سکونت در مکان جدید را موقت می پندارند و از انتساب خود به آن مکان شرمگین اند و با ساکنان قبلی آن مناطق فاصله گذاری می کنند. این نکته در کنار بیرون افتادن از شبکۀ دوستان و اقوام و انزوای ناشی از آن احتمال کنشگری سیاسی در جهت تغییر وضع را تضعیف می کند.

a descriptive study of middle class downward mobility in the socio-physical space in tehran

social mobility takes shape of a physical aspect which makes it possible to translate downward mobility in the physical space. huge inflation and decrease of purchasing power during the recent years have led to downward mobility of middle class in iran. various facets of decrease in physical and social space have to be studied. for this purpose, 20 cases who had experienced such situation have been interviewed. making use of the most famous coding family of grounded theory, this research categorizes the interviews into contexts, causes, turning points, consequences of involuntary exit from city or neighborhood, and strategies of the outcasts. the research shows that people long after move to new place assume that residence in the new place is temporary. they are ashamed of ascribing themselves to that place trying to actively keep distance from the inhabitants. this along with exclusion from family-friend network of relations and the isolation resulted from this exclusion diminishes any possibility for their political agency in order to make a change in the state of affairs.