طراحی الگوی برساخت ترویج علم در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران

صداوسیما به عنوان بازیگر اصلی در فرایند رسانه‌ای‌سازی علم، عهده‌دار نهادینه‌سازی گفتمان علم از طریق پیوند میان علم و عموم است. در‌ این پژوهش با احصای شرایط علی، زمینه‌ای و راهبردها، الگوی ترویج علم در تلویزیون ارائه شد. روش تحقیق ‌این پژوهش نظریه ی مبنایی است و داده‌ها از طریق مصاحبه ی عمیق غیر‌ساختار‌یافته با 14 نفر از صاحب نظران که در طراحی و راهبری برنامه‌های علمی نقش داشته‌اند، به دست آمد.یافته‌‌های ‌این مقاله حاکی از آن است که الگوی ترویج علم در صداوسیما، ترویج علم محضِ ایدئولوژیک است. به علت محافظه‌کاری، دانای‌کل‌پنداری رسانه، ترجیح گفتمان آموزش به ترویج علم و سطح پایین ادراک عامّه از علم.، رسانه ناگزیر از اتّخاذ راهبردهای تریبون‌پنداری رسانه برای نهاد علم، پیچیده‌انگاری زبان علم، کلیشه‌سازی علمی و تولید ابزار نمادین قدرت می‌شود که به پیامدهایی مانند تحریف علم، خلط علم و شبه علم و عدم ورود علم به حوزه ی عمومی منتهی می‌شود. درحالی که چنانچه رسانه در تعریف خود از علم بازنگری نموده و رویکرد غیرسیاست‌زده، انتقادی و مبتنی بر مشارکت همگان در بازتولید علم اتّخاذ کند، از طریق ساده‌سازی و جذاب‌سازی علم، پیوند عموم با علم محقق شده و مرجعیت علمی برای سازمان صداوسیما به همراه خواهد داشت.

Explaining the Constructive Model of Science Popularization in TV Channels of IRIB

IRIB as a main actor is responsible for joining public with science through which scientific discourse is institutionalized. In this essay, after providing the causal conditions and the context, the current model of science popularization, has been identified. The research method of this research is the grounded theory, and the data were gathered through the unstructured, deep interviews with 14 experts who were involved in scientific programming.Findings of the essay suggest that IRIB current pattern, is purely ideological science. Following the conservatism, the preference for education to science popularization discourse, the low level of public perception of science, IRIB choose the approaches of tribune look like of media, extreme sophisticated of science language, scientific stereotyping and symbolic power tool which result in consequences like science distortion, the fusion of science and pseudoscience, failure to bring science to the public sphere While if IRIB modified the concept of science and adopted the nonpoliticized, critical and participative approaches, it could bring scientific authority for IRIB through simplification and attractiveness of science.