واکاوی الگوواره‎ های مقاومت فلسطین در خوانش همسان کاریکاتور و شعر (مطالعه موردی: کاریکاتور ناجی العلی و شعر ابراهیم نصر‌الله)

مفهوم پایداری، در بستر متن و تصویر، هماره با مسئلۀ فلسطین، به‌عنوان چارچوب اصلی ادبیات مقاومت، گره خورده است. این پیوند، نتیجۀ آن است که زبان در خط و شکل نوشتاری خود جنبۀ تصویری و ویژگی بصری دارد. درمقابل، کاریکاتور در اندیشه و مفهوم خود، حامل ویژگی جدایی‌ناپذیر زبانی است. وجوه مشترکی که در این دو سبک هنری (کاریکاتور و شعر) همچون نشانه‌های پنهان استعاره، مجاز، تشبیه و سایر نشانه‌های لایه‌ای وجود دارد و همچنین تاثیرگذاری غیر قابل انکار این دو گونه در عامه مردم، موجب شد که آثار دو تن از نام‌آوران این عرصه، یعنی ابراهیم نصرالله و ناجی العلی بررسی و با معیارهای نقدی واحد سنجش و تحلیل شوند. پژوهش حاضر با بهره‌گیری از شیوه توصیفی - تحلیلی و با رویکرد تطبیقی نشانه - معنا‌شناسی و الگوهای روایی - مفهومی، درپی شناخت مشترکات و تفاوت‌های این دو گونة هنری برآمده است. یافته‌های جستار پیش رو در بررسی کاریکاتورها و اشعار با موضوع واحد چنین است که در بخش نشانه‌های لایه‌ای؛ از قبیل جلوه‌های جانشینی، استعاری و تشبیهی، همچنین مشترکات هم‎نشینی، ترادف و تضاد و بهره‌گیری از مجاز هردو گونه اشتراکات و مشابهت‌های فراوان دارند، اما در بررسی روایی - مفهومی؛ تمایزاتی نیز بین دو گونه مشهود است؛ به‎گونه‌ای که در اشعار نصرالله، ضمن نمود بردار حرکتی و رنگ، جنبة روایتی غلبه دارد و در کاریکاتورهای ناجی العلی، جنبة مفهومی و نمادین الگوی غالب است و عنصر رنگ در سیاه و سفیدبودن کاریکاتورها تجلّی می‌یابد.