تحلیل مقابله‎ای ادبیّت سبک در توصیف «ایوان مدائن» از بحتری و «ایوان طاق‌بستان» از ارّجانی براساس معادله بوزیمان

بحتری (206-284)، شاعر عرب دوره عبّاسی، شیفتگی شگفت‎انگیزی به مظاهر تمدّن ساسانی نشان داده است. وی در سفری که از شام به بغداد داشته، پس از ویرانی «ایوان مدائن» به‎دست اعراب، از آن دیدن کرده، در ضمن قصیده‎ای 56 بیتی، آن ایوان را به‎زیبایی به‎تصویر کشیده و سوز درونی خود را نمایان ساخته است. این قصیده‎، برترین چکامه‌ای است که در وصف ایوان مدائن و فضیلت شهریاران ساسانی به زبان عربی سروده شده است. ناصح‎الدّین ارّجانی (460-544) نیز برترین شاعر عربی‎سرای ایرانی دوره سلجوقیان در خوزستان است که در توصیف اماکن باستانی و عبرت‌آموزی از حوادث روزگار و زوال حکومت‎های پیشین، سخت چیره‎دست بوده است. او نیز در شرایطی مشابه، در گذری که به منطقه «طاق‌بستان» کرمانشاه داشته، به تقلید از سینیه بحتری، در قصیده‎ای 65 بیتی، با نگاهی تامّلی و حکمت‎آمیز به توصیف آن طاق باستانی پرداخته است. هدف نوشتار پیش رو بررسی تطبیقی میزان ادبیّت سبک در شعر بحتری و ارّجانی است که با تکیه بر نظریه بوزیمان، دانشمند معروف آلمانی نوشته شده است تا نشان دهد که اندیشه‎، ایدئولوژی و سبک شاعران فارس و عرب، در توصیف این دو مکان آرکائیک، چگونه بوده است. یافته‎های پژوهش بیانگر آن است که سبک بحتری از سبک ارّجانی ادبیّت بیشترى دارد؛ زیرا ارّجانی، افزون بر نگرش عبرت‎آموز و حکیمانه، با استعمال تشبیه‎های مختلف، درراستای ملموس و نزدیک به‎واقع نشان‎دادن سنگ‎نگاره‎های طاق‌بستان، از میزان (ن ف ص) و ادبیّت شعر خود کاسته است.

A Comparative Analysis of Structural Literature in Describing ’Ivan Madden’ from Buhtori and ’Ivan Tagh Bostan’ of Al-arajani Based on Bozeman’s Equation

Buhtori (206-284), Al- Buhtori (206-284), was the Arab poet of the Abbasid era who showed a sudden fascination with aspects of the Sassanid civilization. On his journey from the Levant to Baghdad, he visited “Iwan Al-Madaen”, after its destruction by the Arabs and described that iwan beautifully and showed its burning and inner passion in a poem made up of 56 bits. This poem is the best poem written in Arabic describing the Iwan of Al-Mada’in and the virtue of the Sassanid princes. Nasih al-Din al-Arajani (460-544) is also the best Iranian poet of the Seljuk era in Khuzestan who was very adept at describing ancient places and lessons from the conquests of the ages and the collapse of previous governments. He also, while passing to the “Taq Al Bustan” area in Kermanshah, under similar circumstances, he imitated Siniya al- Buhtori in the poem 65 bit, and described that ancient strand with a look full of reflection and wisdom. The purpose of this article is a comparative study of the literary style in Al- Buhtori and Al-arjani poetry written on the basis of Bozeman’s theory, the famous German scholar to reveal how the thought, ideology and style of Persian and Arab poets were describing these two ancient places. The results of the research indicate that Al- Buhtori’s style is more literary than Al-Arajani’s style. Al-Arajani, in addition to his educational and wise position, has reduced the degree of (ن ف س) and his literary poetry by using different metaphors in order to show the Al Bustan stone prints in a tangible and close to reality.