بررسی مقایسه‌ای عناصر نمایشنامه در آثار نمایشی محمود دولت‌آبادی و سعدالله ونوس براساس دیدگاه ارسطو (مطالعه موردی: نمایش نامه تنگنا و نمایش نامه بائع الدبس الفقیر)

ازآنجا که ساختار نمایش‎نامه بر پایه داستان است، هر نمایش‎نامه بایستی دارای ساختاری معین باشد تا خللی در داستان آن به وجود نیاید؛ بنابراین نمایش‎نامه‌ها نیز به‌مانند داستان‌ها دارای عناصری ویژه هستند که بررسی و تحلیل آن‌ها در پژوهش‌های امروزی، امری مهم تلقی می‌شود. پژوهش حاضر با روش تحلیلی توصیفی به بررسی مقایسه‌ای عناصر نمایش‎نامه در دو نمایش‎نامه تنگنا اثر محمود دولت‌آبادی از نویسندگان بزرگ معاصر ایران و بائع الدبس الفقیر اثر سعدالله ونوس نمایش‎نامه‌نویس معاصر سوری، با تکیه بر دیدگاه ارسطو، می‌پردازد. بر اساس یافته‌‌های این پژوهش، هر دو نویسنده، نمایش‎نامه ­های خود را برمبنای یک‌‌سری اصول و عناصر نگاشته‌‌اند. در این میان، همۀ عناصر ارسطو در دو نمایش‎نامه وجود دارد مگر ریتم و آواز که جایگاه ویژه‌‌ای در نمایش‎نامه تنگنا ندارد امّا تفاوت‌‌‌هایی در برخی عناصر دیگر به چشم می‌‌‌آید؛ آنگاه که در عنصر شخصیت، تمام شخصیت‌های نمایش‎نامه دولت‌‌‌آبادی، فرعی هستند؛ در حالی که نمایش‎نامه ونوس، دارای شخصیتی محوری است که تمامی شخصیت‌های فرعی پیرامون وی می‌‌‌گردند و همچنین نوع بیان در دو اثر متفاوت است و اینکه منظره نمایشی نمایش‎نامه ونوس در چند پرده آمده در حالی که کلّ نمایش‎نامه دولت‌‌‌آبادی در صحن خانه‌‌‌ای قدیمی به نمایش درآمده است.

A Comparative Study of the Elements of the Play in the Plays of Mahmoud Dolatabadi and Sadollah Venus Based on Aristotle (Case study: the play Tangna and the play Ba’i Al-Dabs Al-Faqir)

Since the structure of the play is based on the story, each play must have a certain structure so that there is no gap in the story. Therefore, plays, like stories, have special elements that are important to study and analyze in today’s research. The present study uses a descriptiveanalytical method to compare the elements of the play in the two plays &Tengna& by Mahmoud Dolatabadi, one of the great contemporary writers of Iran, and Bae oldebs alFaqir by Sadollah Venus, a contemporary Syrian playwright, based on Aristotle’s view. Based on the findings of this study, both authors have written their plays based on a series of principles and elements. In the meantime, all the elements of Aristotle are present in the two plays, except rhythm and song, which have no special place in the play &Tengna&, but there are differences in some other elements, when in the character element, all the characters of Dolatabadi’s play , Are subsidiary While the play of Venus has a central character that all the subcharacters revolve around him and also the type of expression in the two works is different and that the theatrical scene of the play of Venus appears in several scenes while the whole play of Dolatabadi in the courtyard of an old house On display.