بررسی تطبیقی زاویۀ دید در رمان اُمُّ سعد کنفانی و خاطرات دا زهرا حسینی

زاویۀ دید، یکی از مهم‎ترین عناصر داستان‎نویسی است. چشم‎اندازی در روایت که خواننده از رهگذر آن داستان را تجربه می‎کند. در نقد عنصر زاویۀ دید، دو ژانر به نام خاطرات دا اثر اعظم حسینی در حوزۀ‎ دفاع مقدس ایران و رمان امّ سعد نوشتۀ غسّان کنفانی از ادبیات مقاومت فلسطین برگزیده شده است. هدف پژوهش، تحلیل زاویۀ دید، شگردها و فن‌های دو نویسنده یا راوی و تاثیر آن بر درون‎مایه‎های داستان و شیوۀ پژوهش، نیز توصیفی-تحلیلی با رویکرد تطبیقی و بیان نقاط اشتراک و نیز افتراق در دو داستان بوده است. ساختار دا در قالب زندگی‎نامه، تداعی معانی، روایت غیر خطّی و مستند است. ساختار امّ سعد بر مبنای روایت خطّی است که در دو بُعد واقع‎گونه و نمادین، بازگویی می‎شود. نتایج تحقیق نشان داد، شیوه‎های زاویۀ دید بیرونی در امّ سعد و تکنیک‎های زاویۀ دید درونی در دا فراگیرتر است. کنفانی از دید درونی اوّل‎شخص نویسنده و شخصیت امّ سعد بر محور تکنیک‎های تک‎گویی درونی، حدیث نفس، جریان سیّال ذهن و انواع دید بیرونی بهره می‎برد. دا نیز ضمن استفاده از این دو شگرد، در حوزۀ‎ دید درونی ازجمله تک‎گویی نمایشی استفاده بیشتری می‎برد و در انواع زاویۀ دید بیرونی شواهد کمتری دارد. چشم‎انداز مشترک دو روایی ادبی، دید اوّل‎شخص تک‎گویی درونی، خودگویی و سوم‎شخص نمایشی یا عناصر زاویۀ دید است. نگارندگان در جُستار حاضر، ابتدا به زاویۀ دید و انواع آن سپس به شگردها و تکنیک‎های دید راوی دو داستان پرداخته‎اند.

A Comparative Study of Perspective in the Novel Umm Saad Ghassan Kanfani and the memoirs of Da Zahra Hosseini

Perspective is one of the most important elements of storytelling. It is the narrative through which the reader experiences the story. Based on this view two novels have been selected; Azat Hosseini’s memoirs Da in related to Iran’s sacred defense and Ghassan Kanfani’s novel Umm Saad from the literature of Palestinian resistance. The purpose of the research was to analyze the perspective, tricks and techniques of the two authors or narrators and theireffect on the themes of the story and the research method. The structure of Da is in the form of biography, association of meanings, nonlinear and documentary narrative. The structure of Umm Sa’d is based on a linear narrative that is narrated in two realistic and symbolic dimensions. The results showed that the methods of external angle of view in Umm Saad and the techniques of internal angle in Da are more comprehensive. Kanfani uses the inner vision of the first person of the author and the character of &Umm Sa’d& based on the techniques of inner monologue, hadith of the soul, fluid flow of the mind and types of external vision. While using these two tricks, Da also uses more in the field of internal vision, including dramatic monologue, and has less evidence in various angles of external vision. The common vision of the two literary narratives is the firstperson view of the inner monologue, the thirdperson view of the narrative, or the elements of the point of view. In the present study, the authors have first dealt with the angle of view and its types, and then with the techniques of the narrator of the two stories.