«نفثة‌المصدور» در آیینۀ ادب عربی

کتاب نفثة‌المصدور، تالیف شهاب الدین محمّد زیدری نسوی از آثار تاریخی- ادبی ارزشمند قرن هفتم است؛ این کتاب به دلیل برخورداری از ویژگی‌های سبکی دورۀ خود، دارای نثری مصنوع و فنّی است که ضمن برخورداری از صنایع لفظی و معنوی کلام، استشهاد به آیات، احادیث، مثل ها و شعرهای عربی نیز در آن به فراوانی صورت گرفته است. نویسنده برای آشکار ساختن مهارت خود در به کارگیری زبان عربی، با شگردهای مختلفی از شعر‌‌ها و عبارت‌های عربی در لابه لای نثر فارسی استفاده کرده است؛ این پژوهش بر آن است تا تاثیرگذاری زبان و ادب عرب را برنفثة‌المصدور با دیدی سبک شناسانه نشان دهد و چگونگی پیوند لفظی و معنوی شعرها و عبارت‌های عربی را با نثر فارسی نشان دهد و اینکه شواهد عربی چگونه توانسته اند باعث پیوستگی کلام فارسی شوند و با چه کیفیّتی این ارتباط برقرار شده است.نتایج این پژوهش توصیفی- تحلیلی به خوبی چگونگی تاثیرپذیری کتاب نفثة‌المصدور از زبان و ادب عرب را نمایان ساخته و نشان می‌دهد که شعرها و عبارت‌های عربی از سویی می‌توانند به عنوان بخشی از کلام در جمله، جایگاه دستوری چون: نهاد، مفعول، مسند، متمم، قید، مضاف‌الیه و... اخذ کنند یا از حیث زیبایی شناسی در قالب آرایه های ادبی و کاربردهای بلاغی – هنری مانند : تشبیه، تمثیل،کنایه، مناظره و ایهام جلوه‌گری کنند. از سوی دیگر، شواهد عربی به خوبی توانسته‌اند ارتباطی معنایی با نثر فارسی به روش‌های مختلفی چون؛ تتمیم، تاکید، تنظیر ،توصیف، ملخّص و حلّ معانی برقرار کنند.