رویکردی تطبیقی به پدیدۀ چندگانگی معنایی در متون فارسی و عربی (رویکرد نظری پژوهش: نظریّه کثرت‌گرایی در فهم متنِ ریکور)

ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯽﮐﻮﺷﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻈﺮﯾّﮥ ﮐﺜﺮتﮔﺮاﯾﯽ در ﻓﻬﻢِ ﻣﺘﻦ ﭘﻞ رﯾﮑﻮر ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ در ﻣﺘﻮن ﻋﺮﺑﯽ و ﻓﺎرﺳﯽ، در ﮐﻨﺎر ﻧﻈﺮﯾّﮥ »ﻗﺼﺪیﮔﺮاﯾﯽ اﻧﺤﺼﺎری« ﮐﻪ اﻣﺮوزه ﻣﻮرد ﭘﺬﯾﺮش ﺟﻤﻬﻮر ﻣﻔﺴّﺮان اﺳﺖ، ﺑﺮای ﻣﺘﻦ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻌﺎﻧﯽ ﻣﺘﻌﺪّد ﺻﺤﯿﺤﯽ ﮐﻪ ﻓﺮاﺗﺮ از ﻗﺼﺪ ﻣﺆﻟّﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن اﺧﺺﺑﻮدن ﻣﻌﺎﻧﯽ ﻣﻘﺼﻮد از ﻣﻌﺎﻧﯽ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽِ ﻣﺘﻦ ﻧﯿﺰ ﻣﻬﯿّﺎ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از »ﺿﻮاﺑﻂ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺗﻔﺴﯿﺮ« ﻧﻈﯿﺮ »ﺗﺒﯿﯿﻦ«، »ﻣﺸﺮوﻋﯿّﺖ«، »ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ«، »ﺗﻨﺎﺳﺐ« و »ﺳﺎزﮔﺎری« اﻣﮑﺎن دارد. از اﯾﻦ رو، ﺑﺎ ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮی »ﺿﻮاﺑﻂ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺗﻔﺴﯿﺮ« ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻔﺎﺳﯿﺮ ﻣﺘﻌﺪّد ﻋﺮﺿﯽ )ﺗﻔﺎﺳﯿﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﻧﻪ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ( از ﻣﺘﻮن داﺷﺖ و در ﺳﺎﯾﮥ آن از ﻧﺴﺒﯿّﺖ، آﻧﺎرﺷﯿﺴﻢ و اﺟﺘﻬﺎد ﺑﻪ رای ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﺎﻧﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺣﺎﺿﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﯿﻮة ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ - ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﮔﺮدآوری اﻃّﻼﻋﺎت اﺳﻨﺎدی و ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ ﻧﻈﺮﯾّﮥ ﮐﺜﺮتﮔﺮاﯾﯽ در ﻓﻬﻢِ ﻣﺘﻦِ ﭘﻞ رﯾﮑﻮر ﺑﺎ ﻋﻨﺎﯾﺖ ﻫﻢزﻣﺎن ﺑﻪ ﻇﺮﻓﯿّﺖﻫﺎی ﻣﺘﻨﯽ و ﻇﺮﻓﯿّﺖﻫﺎی ذﻫﻨﯽ ﻣﻔﺴّﺮان، راه را ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻓﺮﺿﯿﮥ »ﻗﺼﺪیﮔﺮاﯾﯽ ﺷﻤﻮﻟﯽ و ذﻫﻨﯽﮔﺮاﯾﯽ ﻣﻌﺘﺪل« ﮐﻪ در ﭘﯽ ﻧﻔﯽ ﺗﻮاﻣﺎن »ﻗﺼﺪیﮔﺮاﯾﯽ اﻧﺤﺼﺎری« و »ذﻫﻨﯽﮔﺮاﯾﯽ اﻓﺮاﻃﯽ« در ﺑﺎب ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﺘﻮن اﺳﺖ و ﻧﻈﺮی ﻣﯿﺎﻧﻪ را ﺑﺮﻣﯽﺗﺎﺑﺪ ﻫﻤﻮار ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ