جلوه های مکتب رمانتیسم در ادب معاصر عربی و فارسی (مطالعه مورد پژوهش: شعر علی محمود طه و محمّد حسین شهریار)

مکتب رﻣﺎﻧﺘﯿﺴﻢ، از ﻣﮑﺎﺗﺐ ادﺑﯽ در ﺟﻬﺎن ﻣﻌﺎﺻﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺒﻨﺎی آن ﺑﺮ ﺗﺨﯿّﻞ ﻓﺮدی و ﺧﻼﻗﯿّﺖ ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﺨﯿّﻞ و ﻋﮑﺲاﻟﻌﻤﻠﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﮑﺘﺐ ﮐﻼﺳﯿﺴﻢ ﺑﻮد. اﯾﻦ ﻣﮑﺘﺐ، اﻓﺰون ﺑﺮ ﻏﺮب، ﺗﺄﺛﯿﺮات زﯾﺎدی ﺑﺮ ادﺑﯿّﺎت ﻓﺎرﺳﯽ و ﻋﺮﺑﯽ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻧﻬﺎد و ﻧﯿﺰ ﻧﻈﺮ ﺷﺎﻋﺮان و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﺴﯿﺎری را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﮐﺮده اﺳﺖ. از ﺳﻮﯾﯽ ﻣﯿﺎن ﭘﯿﺮوان اﯾﻦ ﻣﮑﺘﺐ در ادﺑﯿّﺎت ﻓﺎرﺳﯽ و ﻋﺮﺑﯽ، ﻫﻤﮕﻮﻧﯽ زﯾﺎدی دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، درﺻﺪد اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ - ﺗﺤﻠﯿﻠﯽِ ﻣﺤﺘﻮا و ﺑﺮاﺳﺎس ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﮑﺘﺐ اﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ادﺑﯿّﺎت ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ، ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺟﻠﻮهﻫﺎی ﻣﮑﺘﺐ رﻣﺎﻧﺘﯿﺴﻢ در ﺷﻌﺮ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﻮد ﻃﻪ و ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤّﺪﺣﺴﯿﻦ ﺷﻬﺮﯾﺎر در ادﺑﯿّﺎت ﻋﺮﺑﯽ و ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﭙﺮدازد. ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﺑﯿﺎنﮔﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ دو ﺷﺎﻋﺮ در ﺑﯿﺎن ﺣﺴﺮت و اﻧﺪوه رﻣﺎﻧﺘﯿﮑﯽ ﺧﻮد ﮐﻪ ﻧﺎﺷﯽ از اوﺿﺎع ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺤﯿﻂ، وﺿﻊ آﺷﻔﺘﮥ وﻃﻦ و اﻧﺒﻮﻫﯽ از دردﻫﺎ و ﺣﺎﻻت ﻏﻢاﻧﮕﯿﺰ درون ﺧﻮد و ﻣﺮدم ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﺑﯿﺎن ﺟﻠﻮهﻫﺎی رﻣﺎﻧﺘﯿﮑﯽ؛ ﻫﻤﭽﻮن وﻃﻦدوﺳﺘﯽ، اﺣﺴﺎس ﻏﻢ و ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ، ﻃﺒﯿﻌﺖﮔﺮاﯾﯽ، اﻧﻌﮑﺎس ﻧﺎاﻣﯿﺪیﻫﺎ، ﺷﮑﺎﯾﺖ از روزﮔﺎر، ﻋﺸﻖ و ﯾﺎد ﻣﻌﺸﻮق و... ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ و در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ، ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ ﺑﺎﻫﻢ دارﻧﺪ. ﻋﺸﻖ و ﯾﺎد ﻣﻌﺸﻮق از ﻣﻀﺎﻣﯿﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟّﻪ در ﺷﻌﺮ دو ﺷﺎﻋﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻮر و اﺷﺘﯿﺎق درﻫﻢ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و از ﻋﺸﻖ ﻣﺠﺎزی ﺑﻪ ﻋﺸﻘﯽ ﺣﻘﯿﻘﯽ ﻣﯽرﺳﺪ. ﻃﺒﯿﻌﺖ، ﮔﺮﯾﺰﮔﺎه آنﻫﺎ از ﻏﺮﺑﺖ و ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ، اوﺿﺎع ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎن ﻣﺤﯿﻂ ﻣﻮﺟﻮد و ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎریﻫﺎی روﺣﯽ و ﺧﺴﺘﮕﯽ اﺳﺖ