بررسی مضامین خطبه سیاسی انوشروان و مقایسه آن با نهج‌البلاغه

یکی از ﺧﻄﺒﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﯾﺮانﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻮرد ﻏﻔﻠﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ، ﺧﻄﺒﻪای ﺳﯿﺎﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﻮﺷﺮوان در ﺳﺎل ﻫﺎی ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺧﻮد، ﭘﺲ از اﺳﺘﻘﺮار ﺻﻠﺢ و آراﻣﺶ، ﺑﯿﺎن ﮐﺮده اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺧﻄﺒﻪ، ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ دارد ﮐﻪ ﻣﺤﻮر اﺻﻠﯽ آن، »ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻫﻮاﻫﺎی ﻧﻔﺴﺎﻧﯽ« ﯾﺎ »ﺟﻬﺎد اﮐﺒﺮ« اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮرد ﺗﻮﺟّﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﺼﺎدﯾﻖ ﻫﻮای ﻧﻔﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﻧﻮﺷﺮوان آنﻫﺎ را ﻋﺎﻣﻞ ﺗﺰﻟﺰل ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﯽداﻧﺪ، ﻋﺒﺎرتاﻧﺪ از: ﺳﺨﻦﭼﯿﻨﯽ، ﺣﺴﺎدت، ﺗﻔﺮﻗﻪ، ﻇﻠﻢ و ﺳﺘﻢ و ﺑﺮای اﺷﺎره ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﻧﻔﺲ از ﺗﻌﺎﺑﯿﺮی ﭼﻮن »اﻋﺪی ﻋﺪوّﮐﻢ«، »اﮐﺒﺮ اﻋﺪاﮐﻢ« و »ﻋﺪوّﮐﻢ اﻟﺒﺎﻃﻦ« ﯾﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ. در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻣﻮری ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻋﯿّﺖ دوﺳﺘﯽ، وﺣﺪت و اﺗّﺤﺎد، ﺗﻮﺟّﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪان، اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺎﯾﮕﺎن، دوﺳﺘﯽ و ﻣﺤﺒّﺖ، ﭘﺎﯾﺒﻨ ﺪی ﺑﻪ ﻋﻬﺪ و ﭘﯿﻤﺎن و ... را ﻣﻮﺟﺐ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻫﺎ ﻣﯽ داﻧﺪ. ﻫﺪف از ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ، ﻣﻌﺮّﻓﯽ اﯾﻦ ﺧﻄﺒﻪ و ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ - ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻣﻀﺎﻣﯿﻦ ﻣﺸﺘﺮک آن ﺑﺎ ﻧﻬﺞاﻟﺒﻼﻏﻪ اﺳﺖ.