نگرشی تطبیقی بر شگردهای طنز در شعر نیما یوشیج و احمد مطر

آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﺮﺧﯽ، ﻃﻨﺰ، ﻫﻨﺮیﺗﺮﯾﻦ ﺷﯿﻮة اﻧﺘﻘﺎد اﺳﺖ، در ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻓﻀﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﯽﻋﺪاﻟﺘﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺧﻔﻘﺎن، ﺗﺰوﯾﺮ و دروغ، ﺑﺮ ذﻫﻦ و زﺑﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺴﻠّﻂ ﻣﯽﺷﻮد، زﺑﺎن ﺷﺎﻋﺮ ﺗﯿﺰﺑﯿﻦ از ﻃﻨﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﻨﺮی ﺗﺮﯾﻦ ﺳﻼح ﻣﺒ ﺎرزه ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﻔﺎﺳﺪ ﺑﻬﺮه ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺣﺎﺿﺮ ﭘﮋوﻫﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻧﮕﺎرﻧﺪﮔﺎن ﮐﻮﺷﯿﺪه اﻧﺪ ﭘﺲ از ﻣﻌﺮّﻓﯽ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻃﻨﺰ و اﻧﻮاع آن، ﺷﮕﺮدﻫﺎ و ﺷﯿﻮه ﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻃﻨﺰ در ﺷﻌﺮ دو ﺷﺎﻋﺮ ﻣﻌﺎﺻﺮ اﯾﺮان و ﻋﺮاق را ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ در ﺑﯿﺎن ﻃﻨﺰآﻣﯿﺰ ، ﻫﺪف ﻣﻄﻠﺐ ﮔﺎﻫﯽ در ﻟﻔّﺎﻓﻪ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد و ﻣﺨﺎﻃﺐ در ﻓﻬﻢ آن ﺑﺎ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽﺷﻮد، اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻻﯾﻪ ﻫﺎی دروﻧ ﯽ ﺷﻌﺮ ﺷﺎﻋﺮان از ﺣﯿﺚ ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، زﺑﺎنﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﺣﺘّﯽ زﯾﺒﺎﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﯾﺎری رﺳﺎﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺑﻌﺎد ﻃﻨﺰ در ﻗ ﻠﻤﺮو ﺷﻌﺮ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﭘﺲ از ﺗﻮﺻﯿﻒ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﯾﯽ از آﺛﺎر ﻫﺮ دو ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣ ﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ دو ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮی ﺷﯿﻮه ﻫﺎ و ﺷﮕﺮدﻫﺎﯾﯽ ﺧﺎص؛ ﻫﻤﭽﻮن اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺸﺒﯿﻪ و ﺗﺼﻮﯾﺮآﻓﺮﯾﻨﯽ، اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺨﺼﯿّﺖ ﻫﺎی ﻏﯿﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻏﯿﺮه، از ﻃﻨﺰ ﺑﯿﻦ ﺳﻮژه ﻫﺎی ﻣﺘﻦ و ﭘﯿﺎم و ﻣﻌﻨﯽ آن ﻫﺎ در ﺑﯿﺎن اﻧﺘﻘﺎدی اﻏﺮاض ﺧﻮد ﺑﻬﺮه ﺟﺴﺘﻪ اﻧﺪ