ارزیابی نقش سکونتگاه‌های غیررسمی در گسیختگی فضایی ساختار شهری (مطالعه موردی: شهر گنبدکاووس)

یکی از زمینه‌های ناپایداری توسعه شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه، سکونتگاه‌های غیررسمی می‌باشد. این سکونتگاه‌ها ضمن آن که سیمایی آشفته و بی نظم در بخش خاصی از شهر به وجود می‌آورند، لطمات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی گسترده‌ای را بر کل مجموعه شهر تحمیل می‌کنند. امروزه سکونتگاه های غیررسمی شهر گنبدکاووس شامل محلات افغان آباد، سیدآباد، بدلجه و چای بویی می‌باشند. این محلات، نابرابری‌های فضایی - اجتماعی در شهر را تشدید کرده و مدیران شهری را با چالشی جدی مواجه نموده‌اند؛ لذا این پژوهش باهدف ارزیابی نقش سکونتگاه‌های غیررسمی در گسیختگی فضایی ساختار شهری گنبد کاووس انجام گرفت. روش تحقیق بکار رفته نیز؛ ترکیبی از روش‌های تحلیلی- توصیفی و پیمایشی میباشد تا بتواند با تجزیه و تحلیل آماری داده های بدست آمده به اهداف تحقیق نزدیک‌تر شود؛ لذا در این مقاله از متغیرهای مندرج در 384 پرسشنامه (حجم نمونه) برای پیشبرد تحقیق بهره گرفته شده است. همچنین، برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کای- دو و نیز همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می‌دهد اکثر زمین‌های محلات مورد نظر فاقد مجوز و سند رسمی برای ساخت و ساز می‌باشند. با این وجود از خدمات و تسهیلات شهری استفاده نموده و به رشد خود در بدنه شهر همانند محلات دیگر ادامه می‌دهند لیکن با ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و کالبدی نابسامان خود نوعی گسیختگی را بر کل فضای شهر گنبد کاووس تحمیل نموده‌اند.