جایگاه مشارکتی کاربر در فرآیند طراحی فضاهای مسکونی

افراد و اقشار مختلف در جوامع انسانی نیازمند سرپناهی به نام «مسکن» هستند. فرآیند طراحی این نوع فضاها از راه‌های مختلفی انجام می‌شود که امکان بهره‌گیری از نظر‌های بهره‌بردار در‌طول انجام‌دادن این فرآیند، همواره مد‌نظر جامعۀ طراحان بوده است؛ زیرا کاربران در این امر عضوی اثرگذارند. در‌طی سال‌های اخیر، رویکرد مشارکتی به‌عنوان پاسخی مناسب در فرآیند طراحی فضاهای مسکونی، نقش مهمی داشته است. هدف از پژوهش حاضر تبیین و سنجش «کم و کیف مشارکت کاربر در فرآیند طراحی» است؛ از این رو در این مقاله کوشش شده است تا به پرسش‌هایی چون کاربر در چه موضوعاتی و تا چه میزان می‌تواند در این فرآیند ورود کند، پاسخ داده شود. در پژوهش حاضر از روش نظریۀ برپایه استفاده شده است. نتایج حاصل‌شده نشان‌دهندۀ حدود و نحوۀ مشارکت کاربر در مراحل مختلف فرآیند طراحی در فعالیتی سه مرحله‌ای و رفت‌و‌برگشتی است که در آن سهم کاربر بیشتر در «میزان تاثیرگذاری با اعلام نیازها» و سهم‌ معمار نیز بیشتر در «میزان مشارکت با اعمال ملاحظه‌های تخصصی» مطرح است. نوآوری پژوهش حاضر حصول مدل و مولفه‌های برآمده با استفاده از نظریۀ برپایه و ارائۀ مدل سه مرحله‌ای از مشارکت کاربر در فرآیند طراحی است.

the participatory position of the user in the design process of residential spaces

statement of the problem: different people and strata in human societies need a sheltercalled housing. the design process of this type of space is done in different ways, and thepossibility of using the user's opinions during this process has always been desired by thedesign community because users are considered influential members in this matter. in recentyears, the participatory approach has played an important role as an appropriate response tothis process. however, the special contemporary conditions, according to the way of houseselection and the view of the designers, have made their involvement in the category ofparticipation very diverse.purpose: this study seeks to explain and measure the level and quality of userparticipation in the design process. therefore, the study investigates, firstly, in what topicsand secondly, to what extent the user can enter into this process.methodology: the present study uses the grounded theory approach to achieve its goals. results: the results show the extent and manner of the user's participation in the differentstages of the design process during a three-stage and back-and-forth activity, where the user'scontribution is more important at the ‘level of influence through the declaration of needs’ andthe architect's contribution is at the ‘level of participation through applying specializedconsiderations’.innovation: the innovation of the research is in obtaining the model and its componentsusing grounded theory and presenting a three-stage model of user participation in the designprocess.