آسیب‌شناسی کالبدی-اجتماعی بافت تاریخی شهر شوشتر

توجه به بافت تاریخی شهرها (رشته استوار پیونددهنده جامعه با گذشته و احیاگر هویت شهرهاست) پیوسته بیشتر شده و حراست از آن نیز نیز در کانون توجه زمامداران جوامع قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر شناسایی مولفه‌هایی با قابلیت و استعداد آسیب‌رسانی به بافت تاریخی شهر شوشتر و تعیین مراتب شدت آسیب هر‌کدام از مولفه‌‌هاست. روش تحلیل، اکتشافی و توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات و داده‌ها از منابع اسنادی و نیز از پیمایش حاصل شده است. نمونۀ آماری 11 فرد خبره بوده که از‌میان مدیران مجرب شهرداری و اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برگزیده شده است. ارزیابی بر‌پایۀ مدل پاستاکیا صورت‌گرفته که در آن با‌توجه به موضوع پژوهش حاضر تغییراتی اعمال شده است. یافته‌های پژوهش گویای عملکرد 34 مولفه آسیب‌زا در بافت تاریخی شوشتر بوده که در‌مجموع، قابلیت و استعداد آسیب «سطح زیاد» را آشکار کرده است. از سه بُعد بررسی‌شده، مولفه‌های بُعد کالبدی-محیطی نقش بیشتری را در آسیب‌رسانی داشتند و نیز شدت زیادتر آسیب‌ها مربوط به این بُعد است. تعداد بیشتر مولفه‌های این بُعد نیز شدت آسیب را در‌سطح «بسیار زیاد» نشان دادند؛ در‌حالی که در هر‌کدام از دو بُعد اجتماعی-فرهنگی و نهادی، ضمن داشتن تعداد کم مولفۀ آسیبِ شناسایی‌شده، نیمی از مولفه‌ها نیز شدت آسیب را در‌سطح «متوسط» و پایین‌تر نمایان کردند. حفظ بافت تاریخی ضمن اینکه نیازمند اعتبارات کافی و بهره‌مندی از دانش، فنون و ابزار روز است، مستلزم ارتقا آگاهی شهروندان و اصلاح نظام مدیریتی و قوانین نیز است.جرح و تعدیل مدل ارزیابی پاستاکیا و منطبق‌سازی آن بر هدف‌های پژوهش حاضر کار بدیعی است که صورت گرفته است.

physical-social analysis of the historical fabric of shooshtar city

attention to the historical context of cities, which is a strong thread connecting any society with thepast and reviving the identity of the cities, has been continuously increased and the protection of thisvaluable heritage has been the focus of the leaders of the communities. the purpose of this study is toidentify the components’ capabilities that damage the historical fabric of shooshtar and determine thedegree of severity of each factor. the method of analysis is exploratory and descriptive-analytical. therequired data were gathered through documentary sources and a survey. the sample was 11 expertswho were selected among the experienced managers of the municipality of shooshtar and theadministration of cultural heritage, handicrafts, and tourism. the analysis was done using thepastakia model, in which changes have been made according to this research. the findings showed theperformance of 33 traumatic components in the historical context of shooshtar, which, in total,revealed the capability and potential of high-level damage. out of the three investigated dimensions,the components of the physical-environmental dimension have a greater role in damaging the city.most of the components of this dimension showed the severity of the damage at the ‘very high’ level,while in each of the two social-cultural and institutional dimensions, in addition to a much smallernumber of vulnerability components, half of the components showed the severity of damage at a ‘medium’ level and below. preservation of the historical context, while requiring sufficient funds andbenefiting from modern knowledge, techniques, and tools, also requires raising the awareness ofcitizens and reforming the management system and laws.