شناسایی پیشران‌های موثر بر هویت و حس مکان با رویکرد آینده‌پژوهی (مورد مطالعه: روستای کندوان)

سکونتگاه‌های روستایی مانند هر پدیده‌ای در‌معرض دگرگونی و آسیب قرار دارد. یکی از چالش‌های درخور تامل، بی‌توجهی به حس مکان است که این بی‌توجهی از‌طرفی، باعث کمرنگ‌شدن جنبه‌های ادراکی و معنایی مکان شده و از طرف دیگر، پیوستگی احساسی با مکان، مورد غفلت واقع شده است؛ به‌طوری که ادامۀ این روند روستاها را از هویت و اصالت خود دور خواهد کرد و آنچه می‌ماند، تنها شالوده‌ای از تفکرات ناهمخوان با بستر است. این مسئله در گذر زمان حضورپذیری و سرزندگی مکان را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد و درنهایت، تعداد بی‌شماری از روستاها با خالی‌شدن از سکنه، از‌بین خواهد رفت. به همین سبب، در پژوهش حاضر کوشش شده است تا پیشران‌های موثر بر هویت و حس مکان با رویکرد آینده‌پژوهی در روستای کندوان شناسایی شود. روش پژوهش حاضر براساس هدف کاربردی و از‌نظر ماهیت، براساس روش علم آینده‌‌پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است. همچنین، داده‌ها به روش اسنادی و کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده است. در این پژوهش داده‌های کیفی با پرسشنامۀ باز و بررسی اسناد به‌دست‌‌آمده و داده‌های کمّی نیز به‌صورت عددی و از وزن‌دهی پرسشنامه‌های دلفی استخراج شده است. یافته‌ها و نتایج براساس وضعیت صفحۀ پراکندگی عوامل بیانگر ناپایداری سیستم است و بیشتر عوامل حول محور قطری صفحه پراکنده‌ است. همچنین، از بین 59 متغیر، (بنا به بیشترین امتیاز تاثیرپذیر و تاثیرگذاری مستقیم) 39 عامل به‌عنوان خروجی میک‌مک در آیندۀ هویت و حس مکان در روستای کندوان اثرگذار است. از نوآوری پژوهش حاضر می‌توان به درک عمیق نیازهای مخاطبان و شناسایی پیشران‌های موثر بر حس مکان و درهم‌تنیدگی آنها به‌عنوان ایده‌ای نو اشاره کرد؛ زیرا موجب ایجاد پویایی و ماندگاری در نواحی روستایی می‌شود و درنهایت، دستیابی به توسعۀ پایدار را به‌عنوان یکی از ارزشمندترین میراث طبیعی امکان‌پذیر می‌کند.

identifying effective drivers on place identity and sense of place with a futurology approach (case study of kandovan village)

the present study aimed to identify the effective drivers of place identity and sense of place with a futurology approach in kandovan’s ancient village. this is an applied study based on its objective, and it is analytic and exploratory in terms of nature, with a futurology approach. data were collected using documents and libraries. qualitative data were gathered with the use of open questionnaires and document reviews, and quantitative data were prepared numerically by weighting delphi questionnaires so that indicators and components in different dimensions were first collected and then provided to executive and academic elites who specialized in architecture and planning to identify the most influential factors according to their expertise. the elites were then required to score the identified factors in the framework of the cross-effects matrix using values of 0-3, according to their effectiveness or being affected. findings based on the state of the dispersion plane of the factors indicate the system instability, with most of the variables dispersed around the diagonal axis of the plane. in addition, given the high scores of the effective drivers and those directly affected, 39 out of the 59 variables considered were eventually identified as mic mac output, influencing the future identity and sense of place in kandovan village. the results show that among the 39 driving variables, originality, identity of the village, having a prominent place in architecture compared to contemporary buildings and commitment to maintaining it, a sense of beauty in the village, rooting and belonging, having a diverse combination of form and activity, simultaneous response to all social, economic and cultural needs, and reminiscence over time were the most effective and important.