تحلیل رابطه‌ اشتغال زودرس با سطح توسعه‌ انسانی در استان‌های ایران

اشتغال زودرس، هنگامی که جسم و روان کودکان و نوجوانان در حال رشد است و باید همه‌ آنها تحصیل کنند و آموزش ببینند، آثار زیان‌باری را به جامعه تحمیل می‌کند؛ ضمن اینکه بسته به شدت آن نشانه‌ بارز میزان فقر و فلاکت به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه است. با توجه به اهمیت موضوع، تحلیل تفاوت‌های فضایی این پدیده‌ ناخوشایند در مقیاس استانی و تبیین رابطه‌ آن با سطح توسعه‌ انسانی و شاخص‌های سه‌گانه‌ آن یعنی سرانه‌ تولید ناخالص داخلی، سواد و امید به زندگی، هدف این پژوهش است. روش پژوهش حاضر، توصیفی‌تحلیلی و مقایسه‌ای‌رابطه‌ای است. بعضی از شاخص‌های پژوهش براساس داده‌های سرشماری سال 1395 محاسبه شده‌اند. شاخص میزان زوداشتغالی، نسبت اشتغال در سنین 10-14 سال و 15-19 سال به کل جمعیت آنها و شاخص توسعه‌ انسانی براساس فرمول سازمان ملل متحد، ترکیبی از سواد، تولید ناخالص داخلی و امید به زندگی است. تحلیل شاخص‌های پژوهش در نرم‌افزار spss نشان می‌دهد بین میزان اشتغال زودرس با دو شاخص سرانه‌ تولید ناخالص داخلی و سواد در سطح معناداری 0.05، رابطه‌ معکوسی وجود دارد، ولی رابطه‌ مزبور با شاخص امید به زندگی در سطح 0.08 تایید شده است. می‌توان ادعا کرد در مناطقی که سطح سواد پایین‌تر است، سطح تولید ناخالص هم پایین‌تر است و زوداشتغالی رواج بیشتری دارد؛ بنابراین برای کمینه‌سازی پدیده‌ نامطلوب زوداشتغالی، لازم است به سطح باسوادی و سرانه‌ تولید داخلی به‌ویژه در مناطق شرقی و شمال غربی کشور توجه بیشتری شود. شکل‌های جغرافیایی در محیط نرم‌افزار arc gis، شکاف فضایی بین دو پهنه‌ بحرانی مناطق شرقی شمال غربی با سایر مناطق کشور را ارائه داده‌اند.

Analysis of the Relationship between Early Employment and Human Development Index in Iranian Provinces

Abstract Early employment has detrimental effects on the body of the society at a time when the body and minds of children and adolescents are growing and they all have to go to school while depending on its severity, it is a clear sign of poverty and misery in developing countries. As this problem is of high importance, the purpose of the present study is to analyze the spatial differences of this unpleasant phenomenon on a provincial scale and to explain its relationship with the level of human development and its three indicators including gross national income per capita, means of years of schooling for education, and life expectancy for health. The research method is descriptivecomparative with a relational approach. Some indicators of the study have been analyzed according to the census data of 2016. The rate of early employment in relation to the employment of the age groups of 1014 and 1519 years is compared with their total population, the literacy index obtained by the United Nation Formula is a combination of the rate of total literacy and adult literacy. Analyzing the indices used in this research by SPSS software shows that there is a significant inverse relationship of 0.05 between the early employment and two indicators including gross national income per capita and literacy but the mentioned relationship is confirmed by the life expectancy indicator for health at the level of 0.08. It may be claimed that in the regions with a lower rate of literacy, the rate of gross national income per capita is reduced and the early employment phenomenon has a higher prevalence. Therefore, in order to minimize the rate of the undesirable phenomenon of early employment, it is necessary to pay more attention to the rate of literacy and gross national income per capita especially in eastern and northwestern regions of our country. The geographical shapes in ARC GIS mapping software have presented the spatial gap between two critical zones of the eastern and northwestern areas compared with other regions of the country.