تصویرسازی سنجش پایداری مسکن از دیدگاه عدالت فضایی با ترکیب روش معادلات ساختاری و تحلیل چندمتغیره فازی نمونه پژوهش: منطقه یک کلان‌شهر تبریز

طرح مسئله: مسکن، بخش بسیار بزرگی از کاربری‌های شهری را به خود اختصاص داده و از جنبه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، روانی، کالبدی و زیست‌محیطی مهم است و نقش مهمی را در محیط شهری ایفا می‌کند؛ بنابراین با توجه به آثار گسترده مسکن بر محیط‌های شهری، بخش مسکن نقش بسیار مهمی درزمینه تحقق اهداف توسعه پایدار و عدالت فضایی شهری دارد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی شاخص‌های پایداری مسکن با تاکید بر رویکرد توسعه پایدار و عدالت فضایی در منطقه یک تبریز انجام شده و از حیث هدف، کاربردی‌عملی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی‌تحلیلی است. روش: شیوه گردآوری داده‌ها، اسنادی، کتابخانه‌ای و میدانی بوده و به‌منظور گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه پژوهشگرساخته استفاده شده است. ضریب پایایی پرسش‌نامه با آلفای کرونباخ، 0.93 برآورد شده است. نمونه آماری مشتمل بر 382 نفر از ساکنان منطقه یک تبریز به‌طور تصادفی انتخاب شده است. تعداد 49 شاخص پایداری مسکن در قالب چهار شاخص کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی بررسی شده است. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss و lisrel استفاده و با بهره‌گیری از آزمون بارهای عاملی، شاخص‌های آشکار براساس درجه اهمیت و تاثیرگذاری اولویت‌بندی و خلاصه‌سازی شده است. برای تهیه نقشه شاخص‌های موثر، مدل منطق فازی در قالب gis به کار رفته است. نتایج: نتایج پژوهش حاکی است شاخص‌های توسعه پایدار مسکن از دیدگاه عدالت فضایی در منطقه یک تبریز رعایت نشده و فاصله طبقاتی و دوگانگی در محله‌های این منطقه مشهود است؛ به‌طوری که در محله‌های شمالی پایداری کم، در محله‌های میانی پایداری متوسط و در محله‌های جنوب و جنوب شرقی پایداری زیاد و خیلی زیاد است؛ بنابراین عوامل موثر بر این دوگانگی و نابرابری به ترتیب اهمیت اولویت‌بندی شدند؛ به‌طوری که شاخص‌ اقتصادی با 50.9 درصد، شاخص کالبدی با 28.7 درصد، شاخص زیست‌محیطی با 16 درصد و شاخص اجتماعی با 4.4 درصد به ترتیب اولویت در این نابرابری سهیم هستند. نوآوری: نوآوری این پژوهش در استفاده از هر دو روش‌ آماری و gis برای تحلیل شاخص‌های پایداری مسکن منطقه یک کلان‌شهر تبریز است.

Illustration of Housing Stability Measurement from the Perspective of Spatial Justic using Structural Equation Method and Fuzzy Multivariate Analysis (Case Study: District One, Tabriz Metropolis)

Problem Definition: Housing accounts for a large part of urban uses and plays an important role in the urban environment from various economic, social, cultural, psychological, physical, and environmental aspects. Therefore, given the widespread impact of housing on urban environments, the housing sector plays a vital role in achieving the goals of sustainable development and urban spatial justice. Purpose: The present study was conducted to evaluate the indicators of housing sustainability with an emphasis on sustainable development and spatial justice approach in district 1 of Tabriz city. The present study was applied in terms of purpose and descriptiveanalytical in terms of nature and method. Methodology: The method of data collection was documentary, library, and field data collection method. To collect the data, a researchermade questionnaire was used. The reliability coefficient of the questionnaire with Cronbach’s alpha was 0.93. A sample of 382 residents of district 1 of Tabriz city was randomly selected. A total of 49 indicators of housing sustainability was evaluated in the form of four physical, economic, social, and environmental indicators. SPSS and LISREL software were used to analyze the data. By using factor load tests, explicit indicators were prioritized and summarized based on the degree of importance and effectiveness. The fuzzy logic model in GIS format has been used to prepare an effective index map. Results: The results indicated that the indicators of sustainable housing development from the perspective of spatial justice in district 1 of Tabriz were not observed. Class distance and duality were evident in the neighborhoods of this region so that in the northern neighborhoods, the stability was low, in the middle neighborhoods the stability was moderate, and in the southern and southeastern neighborhoods, the stability was high and very high. Therefore, the factors affecting this duality and inequality were prioritized in order of importance. Thus, the economic index with 50.9%, the physical index with 28.7%, the environmental index with 16%, and the social index with 4.4%, respectively, contributed to this inequality. Innovation: The innovation of this study has been the use of both statistical and GIS methods to analyze housing sustainability indices of district 1 of Tabriz metropolis.