تحلیل ارتباط بین پراکنش فضایی ‏معلولان با متغیرهای محیطی مطالعه موردی: کلان‌شهر اهواز

طرح مسئله: مسئله معلولیت در ایران و حضور معلولان در شهرها یکی از چالش‌های اصلی پیش روی مدیران و ‏برنامه‌ریزان شهری است. درک نیازها و محدودیت‌های پیش روی معلولان نیازمند انجام تحلیل‌های فضایی مناسب ‏است.‏هدف: هدف این پژوهش تحلیل وضعیت پراکنش و تراکم فضایی و همچنین شناخت الگوی توزیع فضایی پراکندگی ‏معلولان و افراد کم‌توان و ارتباط آن‌ها با سایر متغیرهای جغرافیایی و برنامه‌ریزی آینده‌نگر برای معلولان است.‏روش پژوهش:‏‎ ‎برای این منظور از فنون آمار فضاییgis‏ استفاده‌شده است. داده‌های موردنیاز این پژوهش شامل ‏اطلاعات مربوط به 16208 نفر معلول شهر اهواز است که تا سال 1396 توسط سازمان بهزیستی استان خوزستان ‏ثبت‌شده‌اند. برای انجام تحلیل‌ها از روش‌هایی‎ ‎مثل نقشه نقطه‌ای، فاصله استاندارد، موران جهانی یا خوشه‌های بالا و ‏پایین، روش لکه‌های داغ، شاخص میانگین نزدیک‌ترین همسایه، میانگین و بیضی انحراف استاندارد، مدل رگرسیون ‏وزن‌دار جغرافیایی و شاخص خودهمبستگی فضایی استفاده‌شده است.‏نتایج:‏‎ ‎یافته‌ها نشان دادند که تراکم فضایی معلولان در محله‌های شماره 27، 16و 93 بالاتر از سایر محله‌ها بود. مرکز ‏میانگین افراد معلول و ناتوان منطبق بر مرکز شهر است. پراکنش فضایی افراد ناتوان در سطح شهر اهواز توزیع ‏خوشه‌ای دارد و دارای خودهمبستگی فضایی است. همچنین بین تراکم جمعیتی و توسعه‌یافتگی محلات و حمل‌ونقل ‏عمومی با پراکنش معلولان رابطه معناداری وجود دارد. جمع‌بندی‎ ‎پژوهش‎ ‎و رجوع‎ ‎به‎ ‎آمارهای‎ ‎موجود‎ ‎در این‎ ‎زمینه‎ ‎نشان‎ ‎می‌دهد‎ ‎که‎ ‎معلولیت مورد غفلت‎ ‎قرار‌گرفته‎ ‎و دلیل‎ ‎آن‌‏‎ ‎هم‎ ‎فقدان‎ ‎یک‎ ‎رویکرد‎ ‎اجتماعی‎ ‎کل‌نگراست.‏نوآوری: در این مقاله، مسئله معلولیت با رویکرد فضایی تحلیل‌شده است. همچنین ارتباط مکانی معلولیت و متغیرهای ‏محیطی اندازه‌گیری شده است. ‏

Analysis of relationship between spatial ‎distribution of disabled people and ‎environmental variables.‏‎ A case study of ‎Ahvaz metropolis

AbstractProblem definition: The disability and presence of people with disabilities in cities is one of ‎the main challenges that city managers and planners are‏ ‏facing with. Understanding the needs ‎and limitations of disabled people in cities requires to appropriate spatial analysis.‎Aim: The aim of this study was to analyze the spatial distribution, density and spatial pattern ‎of the distribution of the disabled people within the city. As well, the next purpose was to ‎examine the relationship between environmental ‎variables and the geographical location of the ‎disabled in the city in order to plan for the future of the disabled.‎Methodology: GIS techniques have been used for data analysis. The required ‎data includes information on 16,208 disabled people up to 2017 ‎which was recorded by Welfare Organization of Khuzestan Province. In this study, spatial ‎statistical methods such as density analysis, standard distance, global Moran’s I or high and ‎low clusters, hotspot analysis, average nearest neighbor index, mean and square of standard ‎deviation, GWR, and spatial autocorrelation index were used to ‎perform the data analyzes.‎Results: The findings show that neighborhoods 27, 16 and 93 have the highest density of ‎disabled people. The average centers for the disabled coincide ‎with the city center. Spatial distribution pattern of disabled people in Ahvaz city was a ‎clustered and the spatial correlation was positive.‎‏ ‏There is also a significant relationship ‎between population density, development level of neighborhoods, access to public transport ‎supply with the distribution of the disabled people.‎‏ ‏The results of this study show that the ‎issue of disability and planning for the disabled in the city has been neglected and needs ‎holistic policies and measures.‎Innovation: In this paper, the disability was analyzed from a spatial approach. Also, the ‎spatial relationship between disability and environmental variables has been measured.‎