ارزیابی پایداری زیست‌محیطی شهری، نمونه پژوهش: شهر زاهدان

ارزیابی پایداری زیست‌محیطی نشان‌دهنده مجموعه‌اقداماتی است که اطلاعات مفیدی را درباره تاثیرات محیط‌زیست بر انسان و بالعکس فراهم می‌آورد. ارزیابی پایداری زیست‌محیطی شهرها برای دستیابی به یک برنامه‌ریزی شهری مناسب و در عین حال همگام با متغیرهای محیط طبیعی ضروری به نظر می‌رسد. با توجه به نقش و اهمیت محیط‌زیست در زندگی شهروندان و وجود مشکلات زیست‌محیطی در شهر زاهدان، پژوهش حاضر برای ارزیابی پایداری زیست‌محیطی این شهر در مقایسه با دیگر شهرهای استان انجام شده است.این پژوهش به‌لحاظ هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت و روش، توصیفی‌تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، مسئولان، خبرگان و کارشناسان مرتبط با موضوع در شهرهای برگزیده استان است. به این منظور شهرهای با بیش از 50 هزار نفر جمعیت (زابل، سراوان، ایرانشهر، چابهار و زاهدان) انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل متاسوات استفاده شد. استفاده از مدل سوات نشان می‌دهد این مدل علاوه بر مبتنی‌بودن بر الهامات ذهنی، به دلیل اجتناب از کمی‌سازی، قدرت پیش‌بینی ندارد؛ بنابراین در این پژوهش از متاسوات به دلیل رفع معایب مدل سوات استفاده شد. بر این اساس منابع و توانایی‌ها و عوامل کلان محیطی شهر زاهدان برای تدوین راهبرد توسعه با مدل و نرم‌افزار metaswot نسبت به شهرهای قابل مقایسه سنجیده شد.نتایج به‌دست‌آمده از پایداری زیست‌محیطی نشان می‌دهد شهر زاهدان در تولید مواد زائد رتبه نخست را به خود اختصاص داده است؛ همچنین به‌لحاظ عوامل کلان محیطی که می‌باید توجه خاصی به آنها شود، توسعه بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش و به حداقل رساندن مصرف انرژی‌های فسیلی در اولویت است. ازجمله عواملی که در رتبه‌های بعدی قرار دارند، بهبود قوانین بالادستی برای پایداری زیست‌محیطی، افزایش اعتبارات برای پاک‌سازی محیط و بهینه‌سازی مدیریت پسماند و بازیافت زباله است.

Assessing Urban Environmental Sustainability, Case Study: Zahedan City

Environmental sustainability assessment represents a set of measures that provide useful information about the effects of the environment on humans and vice versa. Assessing the environmental sustainability of cities is necessary to achieve appropriate urban planning in line with the variables of the natural environment. Considering the role and importance of the environment in the lives of citizens and the existence of environmental problems in Zahedan, the present study aimed to investigate the environmental sustainability of Zahedan city in comparison with its rival cities in the province. The present study was applied and descriptiveanalytical in terms of purpose and method. The statistical population of the study was officials, professionals, and related experts in the selected cities of the province. For this purpose, cities with more than 50,000 people (Zabul, Saravan, Iranshahr, Chabahar, and Zahedan) were selected. The MetaSWOT model was used for data analysis. For many years, the use of the SWOT model has shown that this model, in addition to being based on mental inspirations, lacks predictive power due to avoiding quantification. So, in this study, the MetaSWOT model was used to eliminate the disadvantages of the SWOT model. The results obtained from environmental sustainability showed that the city of Zahedan had the first rank in the production of waste materials. Also, in terms of macroenvironmental factors that need special attention, the development of the use of renewable energy resources and reducing and minimizing the consumption of fossil fuels were the priorities. Factors that rank next included establishing laws for environmental sustainability, increasing funding for environmental cleanup, and optimizing waste management and waste recycling.