بررسی آثار اجرای طرح‌های هادی روستایی بر کاهش تصرفات اراضی و حاشیه‌نشینی شهرها؛ نمونه پژوهش: روستاهای حومه شهر سراوان (دزک تا آسپیچ)

طرح مسئله: اجرای طرح‌های هادی و مدیریت زمین‌های کشاورزی در اطراف شهر سراوان، یکی از اولویت‌ها برای توسعه این شهر است؛ زیرا بی‌توجهی به این سکونتگاههای پیرامونی، مشکلاتی را برای سراوان همانند شهرهای زاهدان، چابهار و زابل ایجاد کرده است.هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل و ارزیابی اجرای طرح‌های هادی در سکونتگاههای پیرامون سراوان انجام شده و در پی آن است تاثیرات این طرح‌ها را بر جلوگیری از حاشیه‌نشینی و تغییرات کاربری اراضی پیرامون این شهر نشان دهد.روش پژوهش: روش پژوهش حاضر، توصیفی‌تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، 5131 نفر از سرپرستان خانوارهای روستایی حومه شهر سراوان و 30 نفر از کارشناسان و مسئولان توسعه روستایی است. حجم نمونه با بهره‌گیری از فرمول کوکران در پنج سکونتگاه روستایی که از اجرای طرح‌های هادی در آنها پنج سال می‌گذشت، 350 نفر برآورد شد. روش گردآوری داده‌ها، میدانی و کتابخانه‌ای است و برای تحلیل داده‌ها در راستای آزمون فرضیات، آزمون t تک‌نمونه‌ای، همبستگی و تحلیل واریانس به کار رفت.نتایج پژوهش: نتایج نشان می‌دهد اجرای طرح‌های هادی در کنترل حاشیه‌نشینی اثرگذاری مطلوب و در اهداف توسعه‌ای خود، عملکرد پذیرفته‌ای داشته است. اجرای طرح‌های هادی از میزان حاشیه‌نشینی پیرامون شهر سراوان کاسته و واگذاری زمین روستایی توسط بنیاد مسکن نقش مهمی در کنترل و مهار تصرفات اراضی در حاشیه شهر داشته است. میانگین اثرگذاری اجرای طرح‌های هادی بر ابعاد کالبدی برابر با 1.32، بر ابعاد اقتصادی معادل 1.98، بر ابعاد اجتماعی برابر با 1.79 و بر بعد حاشیه‌نشینی معادل 1.78 است که اثرگذاری مثبت اجرای طرح‌های هادی را بر ساختار سکونتگاهها و کاهش تصرفات اراضی حاشیه شهر سراوان نشان می‌دهد.نوآوری: برای نخستین‌بار تاثیرات اجرای طرح‌های هادی در منطقه بررسی‌شده با تصاویر ماهواره‌ای آسیب‌شناسی و تحلیل شد.

Investigating the Effects of Implementing Rural Guide Plans on the Reduction of Land Expropriation and the Marginalization of CitiesCase Study: Saravan Suburban Villages (Dezak to Aspich)

Statement of the Problem: The implementation of the guide plan and the management of agricultural lands around the city of Saravan is one of the important priorities in the development of this city, because the lack of attention to these surrounding settlements has created problems for the cities such as Zahedan, Chabahar and Zabol.Purpose: The purpose of this study was to analyze and evaluate the implementation of the guide plan in the settlements around Saravan and to show the effects of this project in preventing marginalization and land use changes around Saravan.Research Method: This study was descriptiveanalytical in terms of the method. The statistical population included all 5131 heads of rural households of suburbs of Saravan city and 30 experts and officials of rural development. The sample size was based on the Cochran formula in the five rural settlements that were implementing the plan for 5 years. Thus, three hundred fifty individuals were estimated. The data collection was done using field and library methods; onesample ttest, correlation tests, and analysis of variance were used to analyze the data in order to test the hypotheses.Results: The results showed that the implementation of the guide plan in controlling the marginalization has had a desirable effect and an acceptable performance in its developmental goals. The implementation of the guide plan has reduced the marginalization level around the city, and the assignment of the rural land by the Housing Foundation has played an important role in controlling and regulating the expropriation of lands around the city. The average effects of conducting the guide plan on physical, economic, social, and marginalization dimensions were 1.32, 1.98, 1.79 1.78, respectively, which indicated the positive effect of the guide plan on the structure of settlements and the reduction of land expropriation in the suburbs of Saravan city.Innovation: For the first time, the implementation of the guide plan in the study area was analyzed with the satellite imagery.