مکان‌یابی مراکز عمدۀ تجاری بیرون از شهر نمونه موردی: شهرک نمایشگاهی خودرو در شهر گزبرخوار

طرح مسئله: در عصر حاضر، برنامه‌ریزان ملزم به اتخاذ سیاست‌های مناسب برای استقرار درست کاربری‌ها در قالب رعایت اصول آمایش ارضی پایدار هستند. در این زمینه انتخاب مکان مراکز عمده تجاری به‌مثابه یکی از عوامل موثر بر موفقیت اقتصادی شهرها به شمار می‌رود.هدف: نمایشگاه‌های خودرو به‌ دلیل ارائه خدمات گسترده و توسعه روزافزون نیاز شهروندان به خودرو، نیازمند مکان‌گزینی درست برای جلوگیری از پراکندگی مراکز خدمت‌رسان آنها هستند؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر، مکان‌یابی محل احداث شهرک نمایشگاهی خودرو در شهر گزبرخوار است.روش پژوهش: روش پژوهش حاضر مبتنی بر تحلیل داده‌های مکانی است که با مبانی برگرفته از مطالعات تطبیقی و ارزیابی‌های پیمایشی انجام شده است.معیارهای انتخابی شامل دسترسی به خدمات و شریان‌های ارتباطی، مخاطرات در قالب رعایت حریم و سیل‌خیزی و سیمای سرزمین و اقلیمی است که لایه‌های رقومی آنها برمبنای نقشه‌ها و داده‌های مکانی پایه آماده‌سازی و در محیط arcgis تحلیل فضایی شد. برای تعیین وزن نسبی معیارها با مقایسه زوجی به تحلیل کمّی و اولویت‌بندی آنها مبادرت شد. درنهایت با تلفیق لایه‌ها برمبنای وزن با روش میانگین‌گیری وزنی، نقشه پهنه‌بندی منطقه به‌لحاظ مناطق دارای تناسب ارضی بهینه برای ایجاد نمایشگاه خودرو در گزبرخوار تهیه شد.نتایج: نتایج محدوده مطالعاتی را برای ایجاد شهرک نمایشگاهی خودرو به 5 پهنه به ترتیب اهمیت از بسیار مناسب تا بسیار نامناسب طبقه‌بندی کرد که پهنه‌های 1 تا 3 به دلیل مطلوبیت ارضی کم و پهنه 4 به دلیل برخورد با زمین‌های زراعی در ردیف مکان‌های بهینه قرار نگرفتند؛ اما پهنه 5 (بسیار مناسب) به علت تلاقی با نواحی مسکونی و رشته‌قنات‌های موجود، با رعایت حریم آنها به 4 سایت از جنوب تا جنوب شرقی منطقه طبقه‌بندی شد که به ترتیب سایت 1 مکان بسیار مطلوب (82.593 هکتار)، سایت 2 مکان با مطلوبیت قوی (56.359 هکتار)، سایت 3 مکان مطلوب (21.158 هکتار) و سایت 4 مکان با مطلوبیت کم (11.346 هکتار)، به‌مثابه مکان‌های پیشنهادی مناسب برای احداث شهرک نمایشگاهی خودرو اولویت‌بندی شدند و از این بین مکان نخست بیشترین کارایی و عملکرد را دارد.نوآوری: پژوهش حاضر نمایش گرافیک مکانی را از شهر گزبرخوار در قالب پهنه‌های مستعد احداث شهرک نمایشگاهی خودرو ارائه کرده است که راهنمایی جامع و سندی علمی برای مدیران و برنامه‌ریزان به‌منظور تصمیم‌گیری‌های سازنده و اجرای سیاست‌های توسعه‌ای است.

Site Location of Major Outoftown Commercial CentersA Case Study of a Shopping Auto Mall Center in GazeBorkhar

Problem Statement: In the present era, planners are required to adopt appropriate policies for the proper deployment of land uses in the form of principles of sustainable land management. In this regard, the necessity of locating site of major commercial centers is to a great extent considered as one of the influencing factors on cities economic success.Purpose: Shopping auto mall centers require proper site selection in order to prevent the dispersion of their service centers due to the widespread provision of services and the growing need of citizens for cars. Therefore, the present study aimed to locate the construction site of an auto mall shopping center in GazeBorkhar.Method: The research method is based on spatial data analysis based on comparative studies and field evaluations. The selected criteria included access to services and communication ways, hazards in terms of privacy and flooding, landscape and climate form whose digital layers were prepared based on spatial maps and data, and were analyzed in ArcGIS software environment. To determine the relative weight of the parameters, quantitative analysis was performed and prioritized by pairwise comparison. Finally, by combining the layers based on their weights through weighted means method, the zoning map of the area was prepared for optimal regions to create a shopping auto mall center.Results: The results of the research categorized the study area into five zones ranging from very appropriate to very inappropriate to construct a shopping auto mall center. Zones 1 to 3 due to low land use, and Zone 4 due to intersection with the agricultural lands were not ranked as optimal. But, the 5th zone (very suitable) because of the intersection with the residential areas and the existing aqueducts, was classified into 4 sites from south to southeast of Gaze Borkhar. Respectively, Site 1 was very desirable (82.593 hectares), Site 2 strongly desirable (56.359 hectares), Site 3 desirable (21.158 hectares) and Site 4 with low desirability (11.346 hectares) were prioritized, respectively, as suitable places for constructing a shopping auto mall center. The first place (site 1) has the highest function and performance.Innovation: The present study has presented a spatial graphical representation of GazeBorkhar city in the form of capable zones for constructing a shopping auto mall center that can be a comprehensive guide and scientific document for managers and planners to make the constructive decisions and to implement developmental policies.