شناسایی راهکارهای سازگاری کشاورزان کوچک‌مقیاس در مقابله با خشکسالی در استان آذربایجان غربی

در مناطق خشک و نیمه‌خشک همچون ایران، خشکسالی خطرناک‌ترین سازه اقلیمی به شمار می‌آید. در نواحی روستایی از آنجا که معیشت بیشتر مردم کشاورزی و نهاده اصلی در فعالیت‌های کشاورزی نیز آب است، خشکسالی تاثیراتی دوچندان دارد؛ این پدیده به نابودی اقتصاد روستایی، مهاجرت‌های روستاییان و درنهایت تخریب کیفیت زندگی روستایی منجر می‌شود. هدف کلی این پژوهش، شناسایی راهکارهای سازگاری کشاورزان کوچک‌مقیاس در مقابله با خشکسالی در استان آذربایجان غربی است. جامعه آماری پژوهش شامل دو گروه است؛ گروه نخست، همه کشاورزان کوچک‌مقیاس استان آذربایجان غربی و گروه دوم، کارشناسان و متخصصان آگاه به مسائل خشکسالی و معیشت در جهاد کشاورزی استان آذربایجان غربی. حجم نمونه در بخش کشاورزان، 430 نفر از سرپرستان خانوارهای روستایی کوچک‌مقیاس با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه‌گیری طبقه‌ای چندمرحله‌ای با انتساب متناسب برای مطالعه مشخص و در بخش کارشناسان و متخصصان، 23 نفر به‌صورت هدفمند تعیین شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، روش‌های سلسله‌مراتبی فازی (fahp)، سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) و نرم‌افزار spss به‌منظور انجام t تک‌نمونه‌ای و آزمون فریدمن به کار رفت. نتایج تحلیل سلسله‌مراتبی فازی حاصل از پرسش‌نامه کارشناسان نشان می‌دهد مهم‌ترین راهکارهای سازگاری به ترتیب شامل اقتصادی، ترویجی‌فنی، زراعی، زیرساختی و اجتماعی‌فرهنگی است؛ اما از دیدگاه کشاورزان، مهم‌ترین راهکارهای سازگاری به ترتیب شامل اقتصادی، ترویجی‌فنی، اجتماعی‌فرهنگی، زراعی و زیرساختی است. تاکنونبیشتر پژوهش‌ها درزمینه راهبردهای سازگاری انجام پذیرفته و پژوهشی درزمینه عوامل پیش‌برنده سازگاری در استان آذربایجان غربی انجام نشده است؛ بر این اساس بهره‌گیری از نظر کارشناسان و کشاورزان با مشخص‌کردن راهکارهای سازگاری در این پژوهش نوآوری محسوب می‌شود.

Adaptation Strategies of Small Scale Farmers in Confronting Droughts in West Azerbaijan Province

Problem Statement: In arid and semiarid regions such as Iran, drought is considered as the most dangerous climatic structure. The drought in rural areas, which is the main source of livelihood for agriculture and the main input into agricultural activities, has a double effect, which leads to the destruction of the rural economy and the migration of villagers and ultimately to the degradation of rural quality of life. Goal: The main purpose of this study was to identify adaptation strategies of small scale farmers in confronting droughts in west Azerbaijan province. Method: The statistical population of the study consisted of two groups. The first group included all small scale farmers and the second group included experts aware of drought and livelihood issues in the agricultural Jihad of West Azerbaijan province. By using Krejcie and Morgan Table, 430 people were selected by stratified sampling with optimum allocation and in the experts and specialists section, 23 were targeted.  Data analysis was done by FAHP, GIS and SPSSwin19 software. Results: The results of fuzzy hierarchical analysis from the experts’ questionnaire show that the most important adaptation strategies are economical, technical, agricultural, infrastructural and sociocultural adaptations, but from the perspective of farmers, the most important adaptation strategies include economic, technical, technical , Social cultural, crop and infrastructure.   Innovation: Considering that most studies on adaptation strategies have been done and there has been no research on adaptive factors in west Azerbaijan province, this research employed experts and farmers to identify innovative approaches in this the field is considered