ارزیابی فضایی هسته‌های فرعی پیشنهادی طرح جامع جدید شهر تبریز برای تبدیل به مراکز توسعه حمل‌ونقل‌محور (Tod)

طرح مساله: انتقادات واردشده به مدرنیسم در شهرسازی به پدیدآمدن رویکردهای مبتنی بر پست‌مدرنیسم و پیرو آن رویکردهای زیست‌محیطی و توسعه پایدار شهری منجر شد. توسعه حمل‌ونقل‌محور (tod)، یکی از مصادیق توسعه پایدار شهری است که هدف اصلی آن، حل معضلات ترافیکی شهرها مبتنی بر برنامه‌ریزی کاربری اراضی و گسترش حمل‌ونقل عمومی است. در طرح جامع جدید شهر تبریز علاوه بر هسته مرکزی شهر، دو هسته فرعی در شرق و غرب شهر به‌منزله هسته‌های تمرکز شهر پیشنهاد و رویکرد توسعه حمل‌ونقل‌محور و ایجاد مدل گرهی ترانزیتی به‌مثابه سیاست ترافیکی طرح اتخاذ شده است. بدیهی است ناهماهنگی در ایجاد تمرکز در این مناطق با برنامه‌های ترافیکی و تبدیل این مراکز به مراکز توسعه حمل‌ونقل‌محور موجب پدیدآمدن مشکلات جدید ترافیکی خواهد شد. هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، سنجش این مراکز ازنظر فضایی و ظرفیت تبدیل آنها به مراکز tod است و در صورت وجود این ظرفیت، راهکارهایی برای بهبود وضعیت ارائه شده است. روش شناسی: این پژوهش ازنظر هدف، جزو پژوهش‌های کاربردی و ازنظر روش، جزو پژوهش‌های توصیفی به شمار می‌آید. فرایند کار به‌طورکلی از دو مرحله مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی میدانی تشکیل شده است. مهم‌ترین ابزار گردآوری و تحلیل اطلاعات، نرم‌افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی ازجمله arc gis 10.3 است. برای رتبه‌بندی و مقایسه تطبیقی محدوده‌های مطالعه‌شده نیز از روش‌های ضریب ناموزونی موریس، روش بی‌مقیاس‌سازی خطی (بردار ویژه) و روش تحلیل سلسله‌مراتبی (ahp) استفاده شده است. نوآوری: نوآوری مقاله حاضر در استانداردسازی و طبقه بندی شاخص‌های رویکرد توسعه حمل‌ونقل‌محور و استفاده از توابع تحلیلی نرم‌افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی ازجمله arc gis & autodesk map برای تحلیل میدانی شاخص‌هاست. نتایج: نتایج پژوهش نشان می‌دهد محدوده راه‌آهن وضعیت نسبی بهتری نسبت به محدوده دانشگاه دارد؛ ولی درمجموع هیچ‌کدام از هسته‌های پیشنهادی طرح جامع در وضعیت موجود تناسب مطلوبی با شاخص‌های tod ندارد و برای تبدیل به tod باید تغییرات عمده فضایی در ساختارشان ایجاد شود.

Spatial Assessment the Proposed Subcores of the New Master Plan of the City Of Tabriz to Become TransitOriented Development Centers (TOD)

Issue: The critiques of modernism in urbanization has led to the emergence of postmodernist approaches; consequently, environmental and sustainable urban development. TransitOriented Development (TOD) is one of the examples of sustainable urban development, whose main goal is to solve traffic problems of cities, based on land use planning, and  public transportation development. In the new comprehensive plan of Tabriz, in addition to the central core of the city, two subcores in the east and west of the city are proposed as the focus of the city concentration cores; while, a transportoriented development approach and the creation of a nodaltransit model, were chosed as the trafficpolicy of the project. Obviously, the lack of coordination in focusing these areas with traffic plans, and turning these centers into transportoriented development centers, will create new traffic problems. Aim: Therefore, the main aim of the present study is to measure these centers in terms of space, and their capacity to turn them into TOD centers, and in the cases available, there are solutions delivered, to improve the situation. Methodology: The purpose of this research is applied; while is descriptive in terms of method. The work process generally consists of two stages of library studies and field research. The most important tool for collecting and analyzing information, were GIS softwares, like ARC GIS 10.3 software. The Morris uncertainty coefficients, the linear nonscaling method (special vector) and hierarchical analysis method (AHP) are used for ranking and comparative comparison of the studied areas. Innovation: The present paper’s innovation was standardizing and categorizing the transportoriented development approach; while using the analytical functions of GIS software such as Arc GIS and Autodesk MAP for field analysis of indices.     Results: results of the research show that the railway part has relatively better status than the university neighborhood; and none of the proposed kernels of the comprehensive plan in the current situation, are in good agreement with the TOD indices, and to transform into TOD, there should make major spatial changes in their structure.