تحلیل تاثیرات زمینه‌های ادراکی و دلبستگی مکانی بر وفاداری کنشی گردشگران (نمونه موردی: بازار تاریخی تبریز)

طرح مسئله: بازار تاریخی تبریز، یکی از مهم‌ترین گنجینه‌های معماری و شهرسازی ایرانی، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بسیاری دارد. امروزه بی‌توجهی به زمینه‌های ادراکی، ارزش‌ها، معانی و وابسته‌کردن آنها به امور مادی در بازار باعث کاهش بار معنایی و ادراکی آن نسبت به گذشته شده و این مسئله به ناکامی مخاطبان در دریافت پیام‌های معنایی، گسست دلبستگی مکانی و کاهش وفاداری به آن انجامیده است که رفتارهایی چون ترک و نداشتن تعهد اجتماعی را به دنبال دارد. خالی‌شدن بازار از افراد، آن را به فرسایش عملکردی و کالبدی دچار می‌کند و در تداوم حیات آن تاثیر معکوس دارد. هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین تاثیرات زمینه‌های ادراکی و ابعاد دلبستگی مکانی بر رضایتمندی از مکان و وفاداری کنشی گردشگران در بازار تاریخی تبریز است. روش: این پژوهش به‌لحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی است. داده‌های پژوهش با مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی گردآوری شده است. در این راستا پرسش‌نامه‌هایی به کار رفته است که روایی آنها با روش صوری و پایایی آنها با روش آلفای کرونباخ با ضریب 0.808 تایید شد؛ همچنین نمونه آماری پژوهش با فرمول کوکران با خطای 5درصد و سطح اطمینان 95درصد محاسبه و حجم نمونه 364 نفر تعیین شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، روش‌های همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندمتغیره به کار رفت. یافته‌ها ونتایج: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد همه متغیرهای بررسی‌شده قدرت زیادی در تبیین واریانس دلبستگی مکانی در بازار تبریز از دیدگاه گردشگران دارند؛ به‌طوری‌که میزان ضریب تعیین تعدیل‌یافته r2 همه متغیرها نزدیک به 1، مقدار آماره t آنها بیشتر از عدد 2.33 و ضریب استانداردشده‌شان (β) در سطح 0.01>ƥ معنا‌دار است. بررسی میزان و قدرت تبیین متغیر دلبستگی به مکان با متغیرهای مستقل نشان می‌دهد بین ابعاد ادراک، بعد احساسی ادراک دلبستگی به مکان با β= 0.820، t=763.13، r2=670.0 ، بیشترین قدرت و سهم را در تبیین واریانس دلبستگی به مکان بازار تاریخی تبریز از دیدگاه گردشگران دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد از بین متغیرهای مستقل بررسی‌شده، رضایتمندی از مکان وفاداری به مکان با 0.357= β، t=642.3، r2=127.0، قدرت زیادی در تبیین مستقیم وفاداری کنشی گردشگران در این بازار دارد. نوآوری: توجه به زمینه‌های ادراکی و ابعاد دلبستگی مکانی به‌واسطه معنا‌داربودن بر رضایتمندی، وفاداری کنشی گردشگران و روش‌های حفاظتی تاثیرگذار است و زمینه حضور موثر و هدفمند گردشگران و ماندگاری بازار تاریخی تبریز را فراهم می‌آورد که نوآوری پژوهش حاضر محسوب می‌شود.

An analysis of the effects of perceptive contexts and place attachment on tourists’ active loyalty: A case study of Tabriz Historic Bazaar Complex

Problem statement: As a major architectural and civil treasury in Iran, Tabriz Historic Bazaar Complex is characterized by numerous capacities and capabilities. Today, lack of proper attention to perceptive contexts, values, and significances; and valuing it based on its material aspect, has led to unprecedented decrease in meaning and perception weight. This problem leaves visitors frustrated in receiving meaningful messages, leading to decreased place attachment, and reduced loyalty; making them liable to abandon or feel less socially committed. Absence of customers, would make the Bazaar of Tabriz functionally and structurally erroted; having adverse effects on its life. Research goal: This research is to determine the effects of perceptive contexts, and the demensions of place attachment, on tourists’ placesatisfaction, and active loyalty in Tabriz Historic Bazaar Complex. Methodology: This is an applied research with a descriptiveanalytical nature and method. Research data were collected from library and field studies. We bnefited from questionnaires, the validity of which were approved in a facial way, and their reliability, using Cronbach’s alpha (0.808). In addition, the research sample was determined using Cochran Formula with 5% error and 95% confidence level. Research sample includes 364 subjects. Spearman’s coefficient, and multivariate regression model were employed to analyze the data. Findings and results: Research findings show that all the studied variables are powerful in determining the variance of place attachment in the Tabriz Historic Bazaar Complex in tourists’ eyes. Accordingly, all variables are significant if Coefficient of Determination (R2) were near 1; tvalue, greater than 2.33; and β or beta coefficient were at Ƥ2=0.127) is highly affective in directly determining active loyalty of the tourist in this Bazaar. Innovation: Attention to the perceptive contexts and features of place attachment with respect to its significance in terms of tourists’ satisfaction and active loyalty can affect protection methods; leading to effective and targeted presence of tourists and endurance and persistence of Tabriz Historic Bazaar Complex; being considered as points of innovations in the present research.