تحلیلی بر پراکنش فضایی-مکانی موسسات مالی و اعتباری و عوامل موثر بر آن (مطالعه موردی: شهر اردبیل)

موسسات مالی و اعتباری از جمله مهمترین کارکردهای اقتصادی شهری است که زمینه‌ی رقابت بین شهری و درون شهری را در بین محلات شهر مهیا می‌سازد. از این رو الگوی توزیع فضایی این تسهیلات و رعایت توزان در مکان‌یابی و استقرار آن امری بسیار مهم است که تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. از این رو مدل‌ها و ابزارهای آمار فضایی موجود در سیستم اطلاعات جغرافیایی می‌تواند در شناسایی پهنه‌های تمرکز موسسات مالی و اعتباری و سنجش الگوی توزیع فضایی آن‌ها و تعیین عوامل موثر بر پراکنش فضایی -مکانی این تسهیلات موثر واقع شود. از این رو تحقیق حاضر با هدف بررسی الگوی توزیع فضایی موسسات مالی و اعتباری موجود در شهر اردبیل و سنجش میزان ارتباط بین تراکم جمعیت و میزان پراکنش مراکز مالی مستقر در شهر و به منظور شناسایی و تعیین عوامل موثر بر پراکنش فضایی این تسهیلات انجام شده است. برای سنجش الگوی توزیع فضایی موسسات مالی و اعتباری از مدل‌های نزدیک‌ترین همسایگی، منحنی انحراف استاندارد و خوشه‌بندی کم و زیاد، در راستای بررسی خودهمبستگی فضایی بین تراکم جمعیت و تعداد مراکز مالی از شاخص دومتغیره موران و جهت مدلسازی عوامل موثر بر پراکنش فضایی تسهیلات مذکور نیز از مدل حداقل مربعات معمولی و رگرسیون وزنی جغرافیایی (gwr) استفاده شده است. نتایج به دست آمده از یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که موسسات مالی و اعتباری شهر اردبیل به صورت خوشه‌ای و در جهت شمالی و جنوبی این شهر استقرار پیدا کرده است. بین جمعیت و تعداد مراکز مالی موجود در هر ناحیه نیز خودهمبستگی فضایی مثبت ضعیفی برقرار بود که نشانگر کم توجهی به این عامل در مکانیابی موسسات مالی و اعتباری می‌باشد. همچنین نتایج مدل رگرسیون وزنی جغرافیایی با r2‌ی برابر با 0/88 و r2 تعدیل شده‌ی 0/84، نشان دهنده‌ی تاثیرگذاری متغیرهای مستقل در پراکنش مکانی-فضایی موسسات مالی و اعتباری بوده است.