تاثیر بازارچه‌های مرزی بر ارتقاء شاخص‌های اقتصادی اجتماعی مناطق روستایی مرزنشین مطالعه موردی: مرز باشماق مریوان

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر بازارچه‌های مرزی بر ارتقاء شاخص‌های اقتصادی اجتماعی مناطق روستایی مرزنشین خاو و میرآباد، زریوار و سرکل در شهرستان مریوان است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از حیث روش، توصیفی تحلیلی است. برای گردآوری داده‌ها از روش اسنادی و در بخش میدانی از روش پیمایش مبتنی بر تکمیل پرسش‌نامه و مصاحبه بهره گرفته شده است. جامعه آماری این پژوهش، خانوارهای ساکن در سه دهستان مرزی خاو و میرآباد، زریوار و سرکل هستند که با بهره‌گیری از فرمول کوکران از میان 3094 خانوار، تعداد 360 خانوار به منزله حجم نمونه انتخاب شده‌اند. اعتبار پرسش‌نامه نیز براساس آزمون آلفای کرونباخ، 0.74 درصد به دست آمده ‌است. همچنین با 30 نفر از افراد نمونه برای تکمیل یافته‌ها، مصاحبه فردی عمیق صورت گرفته است. روستاهای بررسی‌شده در سه دسته براساس فاصله از مرز (فاصله دور، متوسط و نزدیک) طبقه‌بندی شده‌اند و 18 روستا (در هر فاصله، 6 روستا) برای نمونه انتخاب شده‌اند. برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها از آزمون t تک‌نمونه‌ای، آزمون کای اسکوئر و آزمون anova در نرم‌افزار spss و برای تجزیه و تحلیل فضایی و تولید نقشه‌های مبتنی بر داده‌های آماری نیز از روش‌های خوشه‌بندی کم/ زیاد، خودهمبستگی فضایی، تحلیل لکه‌های داغ و روش idw در نرم‌افزار gis استفاده شده ‌است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد بازارچه‌های مرزی از نظر شاخص‌های اقتصادی، عملکرد مطلوبی در مناطق روستایی مرزنشین نداشته‌اند. با توجه به تحلیل فضایی پژوهش، بازارچه‌های مرزی از نظر وضعیت اقتصادی بر روستاهای در فاصلۀ متوسط از مرز (155کیلومتری)، تاثیر بیشتری نسبت به روستاهای دور از مرز و نزدیک مرز داشته‌اند. همچنین فعال‌شدن این بازارچه‌ها در زمینه ارتقاء شاخص‌های اجتماعی، ازجمله: مشارکت اجتماعی، روحیه کار گروهی و تعاملات اجتماعی با روستاهای همسایه و کشور عراق نیز، تاثیر مثبتی بر جای گذاشته‌ است؛ از این رو باید با سازوکارهایی، زمینه افزایش مشارکت روستاها را در فعالیت بازارچه‌ها فراهم آورد و با آموزش روش‌های نوین تجارت و آشنایی با مقررات صادرات و واردات، جمعیت ساکن در منطقه را از منافع بازارچه‌ها بهره‌مند کرد.

The Impact of Border Markets to Promote Socioeconomic Indicators Frontier Rural Areas; Case Study: Bashmaq Border Market, Marivan

The aim of this study was to investigate the effect of border markets in rural areas to promote socioeconomic indicators frontier in 3 KhawMirabad district, zarivar and Sarkol is in the township of Marivan. The research purpose is crossfunctional and in terms of data collection. For collecting information and documents in the field of survey based on a questionnaire and interviews were used. The study population consisted of 3094 people, of whom 360 subjects were selected. The validity of the questionnaire, alpha coefficient, was 0.74 percent, also with 30 subjects to complete the findings, indepth individual interviews took place. The surveyed villages in three categories based on the distance from the border (distance, intermediate and near) classification and 18 villages (in each 6 villages) were selected as examples. In order to analyze the data from one sample t test, chisquare test and ANOVA test was used on spss software, as well as for spatial analysis and map generation based on statistical data, clustering methods with low / lot, spatial autocorrelation analysis of hot spots and IDW (Inverse Distance Weighted) in the GIS software is used. The results show that border markets have Could not frontier in terms of economic indicators on rural areas have good performance. As is expressed in the research, border markets on the border villages in the medium distance (155Kylvmtry) more effective than the remote villages of the border and near the border have had. But the markets have in the promotion of social indicators, including social participation, the spirit of teamwork and social interaction with neighboring villages and Iraq also have a positive impact. Also, the presence of nonnative people in villages near the border have increased significantly.