تاریخ ادبیات در تاریخ (مطالعة موردی: منابع تاریخی قرن دهم)

مسئلة مقاله، جست‌‌وجوی اطلاعات تاریخ ادبیاتی در منابع تاریخی است. نویسندگان کتاب‌‌های تاریخ ادبیات غالباً تذکره‌‌ها را به عنوان منبع اصلی خود قرار می‌‌دهند، حال آنکه کتاب‌‌های تاریخی، به اعتبار موضوع‌‌شان و نیز ارتباط مستقیم نویسندگان‌‌شان با نهاد قدرت باید به عنوان یکی از منابع درنظرگرفته شوند. مقاله نشان می‌‌دهد که برخی چهره‌‌های ادبی که در منابع تذکره‌‌ای از قلم افتاده‌‌اند، در منابع تاریخی به عنوان شاعر معرفی شده‌‌اند. نیز اختلاف‌‌نظرهایی میان نویسندگان کتب تاریخی از یک‌‌سو با تذکره‌‌نویسان و از سوی دیگر با مورخان ادبی وجود دارد. هرچند ممکن است در بسیاری موارد حق با مورخان ادبی باشد، نمی‌‌توان منابع تاریخی را یک‌‌سره کنار گذاشت. منابع تاریخی از جهت «مخاطب‌‌شناسی شاعران»، که موضوعی محوری در نظریة تاریخ ادبیات نوین است، نیز حائز اهمیت هستند. گزارش‌‌ها، قضاوت‌‌ها و اطلاعات این آثار، به عنوان نماینده و بیانگر ذهنیت مورخان نسبت به نهاد شعر، به‌‌ خودی خود قابل بررسی است. مقاله در سه بخش اصلی تنظیم شده‌‌است: شاعران از قلم افتاده، شاعران مضبوط و اختلاف نظر مورخان و نویسندگان تاریخ ادبی دربارة آنها و سرانجام چهره‌‌هایی که در گفتمان‌‌های مسلط جامعة کلاسیک طبع‌‌آزمایی کرده‌‌اند، اما کسی آنان را به عنوان شاعر نمی‌‌شناسد.