بررسی جایگاه و تحولات ضرب‌المثل در سبک‌های نثر ادبیات کلاسیک

در این پژوهش با هدف بررسی کلی جایگاه و تحولات ضرب المثل ها در سبک های نثر فارسی، سیر تطور تاریخی کاربرد انواع ضرب المثل ها، نحوه کاربردشان در متن، ارتباط ضرب المثل های فارسی با ضرب المثل های عربی و بررسی رویکرد نویسندگان به آنها در پانزده کتاب منثور در موضوع های مختلف، از قرن پنجم تا قرن نهم تحلیل شده است. در این قرن ها، انواع آیات و احادیث، امثال سائره، سخنان مشایخ، اشعار شاعران و داستان های مشهور به صورت ضرب المثل وارد نثر شده اند، نتایج بررسی ها نشان می دهد: از نظر تاریخی، سبک مرسل(قرن پنجم): دورۀ آغاز حضور ضرب المثل ها، سبک بینابین(اواخر قرن پنجم): دورۀ تثبیت، سبک فنی و مصنوع(قرن ششم و هفتم): دوران طلایی و قرن هشتم و نهم: دوران افول کاربرد ضرب المثل ها در متون فارسی است. تکرار بدون تغییر، تکرار با تغییر جزئی، مثل سازی، متروک شدن برخی امثال با تغییر سبک ها از تحولات  ضرب المثل در این قرن هاست. جایگاه آنها در متن با حروف و جمله های رابط یا بدون رابط و مستقیم است. ضرب المثل های عربی در چند روش: بدون ترجمه، ترجمۀ لفظی، ترجمۀ مفهومی و معادل سازی در کنار ضرب المثل های فارسی آمده اند، نویسندگان متون نیز برخی ضرب المثل ها را در راستای اندیشه خود تغییر داده یا ردّ کرده اند.

examining the status and evolutions of proverb in proses styles of classical literature

in this study, with the aim of general study of the place and developments of proverbs in persian prose styles, fifteen prominent prose books it has been analyzed in various subjects from the fifth to the ninth century ah. about the historical evolution of the use of proverbs, how they are used in the text, the relationship between persian proverbs and arabic proverbs and the authors' approach to them. in these centuries, all kinds ofverses and hadiths, common proverbs, sayings of elders, sages, mystics and poems ofpoet have entered prose in the form of proverbs. the results of the study ofdevelopments show: historically, this is the evolution of proverbs, morsal style (fifthcentury): beginning, beynabeyn style (late fifth century): consolidation, technical style(sixth and seventh centuries): the golden age and the eighth and ninth century: the ageof decline. repetition without change, repetition with partial change, simile, theabandonment of some proverbs by changing styles are among the evolutions ofproverbs in these centurie. the position of proverbs in the text is with a letter and aconnecting sentence or without a connecting sentence. a large part of the structure ofproverbs has remained unchanged with the change of styles, but some proverbs havebeen transformed with the change of styles.. arabic proverbs along with persian proverbs come in several ways: without translation, verbal translation, conceptualtranslation and equivalence. the personal style of the writers has been involved in theevolution of proverbs, and some of them have changed or rejected the proverbs in linewith their ideas.