نقدی بر تصحیح الصّراح من الصّحاح

فرهنگ عربی‌ فارسی الصّراح من الصّحاح یکی از آثار جمال‌الدین ابوالفضل محمد قَرشی و ترجمه‌ای ملخّص از تاج‌اللغة و صحاح‌العربیة اثر ابونصر اسماعیل ‌بن حماد جوهری است. قرشی این کتاب را در سال 700ق در کاشغر ماوراء‌النهر به‌پایان رساند. محمدحسین حیدریان در سال 1397ش، الصّراح من الصّحاح را تصحیح و با ترجمۀ بخش‌های عربی آن منتشر کرد. در این مقاله، نخست از روش تصحیح صراح با دیدی انتقادی سخن رفته‌است. سپس اشتباهات و نادرست‌خوانی‌های مصحح با مراجعه به دو نسخۀ خطی مورد استفادۀ او، یک نسخۀ چاپ سنگی و صحاح جوهری، ذکر و صورت صحیح پیشنهادی ارائه شده‌است؛ در ادامه، اهمِّ اختلافات و ناهماهنگی‌های ضبط متن با ضبط نسخ، خصوصاً نسخۀ اساس، بررسی گردیده و در پایان به برخی از نقایص و کمبودهای متن چاپی در مقایسه با دستنویس‌ها اشاره شده‌‌است.

a critique on the edition of al-sorâh men al-sehâh

arabic-persian al-sorâh men al-sehâh dictionary is one of jamâl al-din abulfazl mohammad qarshi’s works and an abstract translation of tâj al-loghat and sehâh al-arabiyyat written by by abu nasr ismail ben hammâd jowhari. qarshi completed the book in 700 ah in kâshghar located in transoxiana. mohammad hoseyn heydaryân edited and translated the arabic parts in 1397 sh. in this article, first, the edition approach of sorâh is reviewed. then, the mistakes and misreads of the editor are mentioned on the basis of two manuscripts used by heydaryân, one lithograph andsehâh, and correct forms are proposed. next, the main differences and mismatches between recording of the text and the recording of the manuscripts, specially the basicmanuscript, are studied and finally, some of the flaws and deficiencies of the printedversion in comparison to the manuscripts are mentioned.