بررسی مقوله، کارکرد و معنی حرف ربط «و» در زبان فارسی از دیدگاه فرایند کاهش نشانه‌ها در معنی‌شناسی ادراکی با تکیه بر غزلیات سعدی و حافظ

نویسۀ «و» در نظام خط و نظام نوشتاری زبان فارسی دلالت چندگانه دارد. این نویسه در حوزۀ حرف ربط نمایندۀ دو کلمۀ «o» و «va» است. در شاخۀ نحو زبان که موضوع این پژوهش است، این نویسه به عنوان یک عنصر نحوی با هر دو آوای [o] و [va] حضور دارد و تفاوت محسوسی میان مقولۀ دستوری، کارکرد و معنی آنها در نظام زبان فارسی وجود ندارد. مقالۀ حاضر ضمن اشاره به تغییرات واژگانی و مفهومی این دو کلمه از منظر درزمانی، کوشیده است تا از دیدگاه کاهش نشانه ها در معنی شناسی ادراکی به توصیف و تحلیل تک معنایی و تک مقولگیِ حرف ربط «و» در نظام زبان فارسی در محدودۀ پژوهشی غزلیات سعدی و حافظ بپردازد. بررسی این حرف از منظر معنی شناسی ادراکی نشان داد که انواع معانی منتسب به «و»، در سنت مطالعات زبان و ادب فارسی، یا مربوط به واحدهای همنشین است و یا با کاهش واحدهای همنشین از بافت درون زبانی مرتبط است. با چنین رویکردی، حرف ربط «و» جز مقولۀ دستوری و معنیِ مقوله ای ربط و کارکرد همپایگی، مقوله، معنی و کارکرد دیگری در زبان فارسی ندارد و رعایت این نکته در کاربردشناسی و منظورشناسی این حرف ربط در زبان فارسی و متون ادبی ضروری است.

the study of category, function and meaning of the conjunction “و” (= and) in persian from the perspective of the process of reduction of signs in perceptional semantics based on the lyric poems of saadi and hafez

the grapheme “و” in the persian written system signifies several graphs and linguistic signs. this grapheme signifies both “o” and “va” (=and) in the field of conjunction, and there is no noticeable difference between their grammatical categories, function and meaning in the persian language system. pointing to the lexical and conceptual changes of these two words from a diachronic study, this article has tried to prove from the perspective of the reduction process in perceptional semantics that the word “و” has only one linguistic meaning and does not belong to more than one grammatical category. research corpus is the lyric poems of saadi and hafez. studying this conjunction from the perspective of the process of reducing the signs in perceptional semantics showed that the types of meanings attributed to “و” in the tradition of persian language and literature studies are related to the meanings of collocating units, or are related to the reduction of companion units in the intra-linguistic context. in this approach, the conjunction “و” does not have any other category, meaning, and function in persian language; and it is necessary to observe this point in the pragmatic studies related to this conjunction in persian language and literary texts.