طبقه‌بندی و تحلیل ساحت‌های محتوایی اشعار میرزاعبدالله گرجی اصفهانی

میرزاعبدالله گرجی اصفهانی ازجمله اطعمه‌ سرایان شاخص قرن سیزدهم بوده که با توسل به یکی از شاخه‌های مرتبط با طنز یعنی نقیضه‌سازی، اشعار درخور توجهی سروده و از خلال آن، هم هنر طنزپردازی خود را نشان داده و هم کمبودها و کاستی‌های موجود در زمانۀ خویش را به تصویر کشیده است. نویسندگان بر آن بوده‌اند در وهلۀ اول، تعریفی واحد از نقیضه ارائه دهند و به دنبال آن کوشیده‌اند نقیضه‌های گرجی اصفهانی را واکاوی کنند. هدف این مقاله بررسی ریزبینانه و جزءنگرانه نقیضه‌ها از طریق تحلیل محتوایی و رسیدن به اطلاعات ارزشمندی است که کمتر بدان توجه شده است. از خلال این نقیضه‌ها می‌توان به چهار ساحت بسامددار در اشعار شاعر پی برد. در ساحت «روانشناختی و فردی» شاعر با ابراز اشتیاق افراط‌گونه خود به خوراکی‌ها درصدد است تا به نوعی هم کمبودها و کاستی‌های عاطفی و روانی خود را ابراز کند و هم میل به خوردن را از طریق دیدن و بوییدن و چشیدن و حتی لمس‌کردن غذا نشان دهد. ساحت «فرهنگی و اجتماعی» اشعار میرزاعبدالله گرجی اصفهانی حاوی اطلاعات مفیدی است که در خصوص باورهای عامیانۀ مرتبط با خوراکی‌ها ارائه گردیده است. ساحت «تاریخی و اقتصادی»، معطوف به تاریخ عصر شاعر، روابط با کشورهای همسایه و اوضاع اسف‌بار اقتصادی و پیامدهای ناگوار آن چون فقر و گرسنگی و قحطی است. در ساحت «دینی و مذهبی» هم شاعر به انتقاد از زاهدان ریایی و تفاوت ظاهر و باطن آنان پرداخته است. بخشی از این چشم‌اندازها به‌ویژه در رویه‌های ظاهری اشعار، سرگرم‌کننده و طنزآمیز است؛ اما با نقب‌زدن به لایه‌های پنهانی این نقیضه‌ها طنز تلخ و جنبه‌های انتقادآمیزی نمایان می‌شود که در شناخت زندگی و زمانۀ شاعر بسیار حائز اهمیت است.

mirza abdullah gorgi esfahani's poems:categorization and analysis of content fields

mirza abdullah gorgi esfahani is one of the prominent food-poets in the 13th century hijri, having composed noteworthy poems using one of the branches of satire; parody, and hence having displayed both his own satirical art and the problems and shortages ofhis time. this research first tries to give a certain definition of parody and then analyzegorgi esfahani's parodies. the objective is to investigate these parodies in detail usingcontent analysis and obtain less noted valuable points. the analysis of these parodiesreveals four 'individual', 'cultural and social', historical and economic', and 'religious'fields in the poems of this poet. these views are partly entertaining and satirical,especially regarding the superficial processes of the poems, but delving into the hiddenlayers of these parodies reveals a kind of dark satire and critical aspects that are veryimportant for being acquainted with the life and time of this poet.