بوطیقای روایت در منظومه‌های عاشقانۀ رمزی و تمثیلی بر اساس الگوی ولادیمیر پراپ

در این مقاله که به شیوۀ توصیفی و تحلیلی نگاشته شده‌است، مطابق نظریۀ ریخت ‌شناسی پراپ، به تحلیل و مقایسۀ ساختار روایی 13منظومۀ عاشقانۀ رمزی و تمثیلی پرداخته شده‌است. این منظومه‌ها ورای ظاهر عاشقانه و روایی، به سبب بن‌مایه‌های رمزی، تمثیلی و عرفانی در میان منظومه‌های عاشقانۀ ادبیات فارسی، ساختاری متمایز دارند. نتایج حاصل از پژوهش، پس از تجزیه و تحلیل منظومه‌ها بر اساس الگوی روایی پراپ و همچنین کشف پیوند بینامتنی مشترک میان آن‌ها، بیانگر این است که منظومه‌ها از لحاظ ساختار، کارکرد، شخصیّت، مشابه و نزدیک به هم هستند و از قراردادهای تقریباً یکسانی پیروی می‌کنند. این منظومه‌ها بر مبنای 19 کارکرد اصلی و چهار تیپ شخصیّتی(قهرمان، شاهزاده‌خانم، یاریگر و شریر) بنا نهاده شده‌اند. طرح کلی روایت در منظومه‌ها، گویای ساختار روایی مشابه آن‌ها است که به صورت تغییر وضعیت از حالت متعادل و بازگشت دوباره به حالت تعادل است. بر این اساس با توجّه به نحوۀ به هم ریختن تعادل و حرکت‌آفرینی در صحنۀ آغازین قصه‌ها، دو الگوی کلی برای ساختار روایی داستان‌ها وجود دارد: 1.حرکت‌آفرینی بر اساس نیاز 2. حرکت‌آفرینی بر اساس نیاز و شرارت شریر.

poetics of narrative in allegorical and symbolic poetic romances based on vladimir propp’s model

this paper which has been written in a discriptive-analytic manner analyzed and compared the narrative structure of 13 allegorical and symbolic poetic romances. beyond their romantic and narrative appearance, due to their allegorical, symbolic and mystical themes, these poetic romances have a distinct structure among persian poetic romances. after analyzing the poetic romances according to propp’s narrative model and discovering a common intertextual link between them all, research results revealed that these romantic poems are similar and close to each other in terms of their structure, function and personality, and that they follow almost the same conventions. these romances are based on 19 main functions and four personality types (hero, princess, helper and villain). the outline of the narrative in these romances indictates the similar structure in them which is a change from equilibrium and a return to a state of equilibrium again. accordingly, considering the way in which equilibrium and movement are disturbed in the opening scene of the tale, there are two general patterns for the narrative structure of the tales: 1. movement-creation based on the need 2. movement-creation based on the need and wickedness of the villain.