نسوی و اعتبار روایت‌های وی (ارزیابی جلوه‌های راوی کم‌اعتبار در برخی از روایت‌های نسوی از زندگی جلال‌الدین خوارزمشاه)

کتاب سیرت جلال‌الدین مینکبرنی، در زمرۀ بااهمیت‏ترین و معتبرترین اسناد تاریخی دورۀ خوارزمشاهیان و مغولان است که شهاب‌الدین نسوی آن را با هدف صرف نگارش تاریخِ واقعی نوشته است. در این پژوهش با استناد به رویکرد روایت‌شناسی بلاغی و شاخص‏های نظریۀ «راوی نامعتبر» در آراء روایت‌شناسان بلاغی ازجمله ریمون کنان، جیمز فیلان و مارتین، اعتبار راوی اثر بررسی و صحت برخی از گزارش‏های تاریخی وی با استناد به «بررسی‌های متنی و بینامتنی» ارزیابی شده است. در بررسی‌‏های متنی نشانه‌های بی‌اعتباری و کم‌اعتباری راوی ذیل «ارزیابی اخلاقی وقایع و قضاوت آن‌ها، تناقض میان گفتارها و رفتار راوی، نشانه‌های زبانی و عاطفی، میزان دریافت‏پذیری راوی، و دانش محدود راوی» مشخص و در حوزۀ بینامتنی روایت‌های مورخ با متون تاریخی همدورۀ آن بررسی و «روایت‌های حذف‏شده، مختصر یا اشتباه» راوی تبیین شده‏اند. با تکیه‏بر نتایج پژوهش می‏توان گفت که به‏رغم اهمیت منحصربه‏فرد کتاب در ثبت روایت زندگی جلال‏الدین خوارزمشاه و حماسه‏گون نشان دادن زندگی وی در مواجه با غولان مغول، برخی جهت‌گیری‌های متناقض راوی در ترسیم شخصیت جلال‌الدین خوارزمشاه در طی روایت مخدوش و از اعتبار لازم ساقط است؛ به همین دلیل، مخاطب در مواجهه با جلال‏الدین خوارزمشاه وی را در برخی موارد شخصیتی متزلزل می‏یابد.

nasawi and the validity of his narrations (evaluation of the effects of less credible narrator in the some narratives of nasawi from the life of jalal al-din khwarazmshah)

the book of sirat-e jalal al-din minkoberni is among the most important and reliable historical documents of the khwarazmshahian and mongol period, written by shahab al-din nasawi with the aim of writing real history. in this study, citing the approach of rhetorical narratology and the indicators of the ’invalid narrator’ theory in the opinions of rhetorical narratologists including rimmon kenan, james phelan and martin, the validity of the effect’s narrator and the accuracy of some of his historical reports based on &textual and intertextual studies& have been evaluated. in textual studies, the signs of the narrator’s invalidity and lack of credibility are identified as &moral evaluation of events and their judgment, the contradiction between the narrator’s words and behavior, linguistic and emotional cues, narrator acceptability, and the narrator’s limited knowledge& and in the intertextual field, the narrations of the historian are examined with the historical texts of the same period and the &narrations deleted, abbreviated or erroneous& of the narrator are explained. based on the results of the research, it can be said that despite the unique importance of the book in recording the life story of jalal al-din khwarazmshah and the epic depiction of his life in the face of the mongol demons, some contradictory orientations of the narrator in depicting the character of jalal al-din khwarazmshah during the narration are distorted and invalid. for this reason, the audience is skeptical in the face of jalal al-din khwarazmshah and some cases finds him a shaky personality.