بررسی بن‌مایه‌های بهارانه در شعر فارسی

بررسی موضوعات خاص در سبک‌های مختلف شعر، می‌تواند تطور آنها را با توجه به شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هر دوره نشان دهد. یکی از این موضوعات بهارانه‌ها هستند. مسئله‌ی اصلی این پژوهش، بررسی و دسته‌بندی بن‌مایه‌های بهارانه در دوره‌های مختلف شعری است تا بتوان به این ترتیب، تطور یکی از انواع زنده‌ی شعر فارسی را تحلیل کرد. به این منظور، بن‌مایه‌ی حدود 174 بهارانه از دوره‌های مختلف شعر فارسی بررسی شده است. بهارانه‌های دوره‌ی اول، معمولا، وصف طبیعت بیرونی و نشان دهنده‌ی آیین‌های بهاری با هدف مدح است. بهار در دوره‌ی بعد، از شکل بیرونی خارج شد و شکل درونی و انفسی پیدا کرد؛ در دوره‌ی معاصر، بهارانه مفهومی کاملاً متفاوت دارد و با توجه به مسائل اجتماعی و سیاسی برجسته شده است. در این دوره، به سبب اندیشه‌های ملی‌گرایانه و افتخار به رسوم ایرانی، همچنان بهارانه به شیوه‌های قبلی مرسوم است اما از سویی دیگر، به سبب شکست‌های پی‌درپی اجتماعی و روحیه‌ی مایوس برخی شاعران، بهارانه با اندوه درونی و حسرت گذشته همراه می‌شود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که بهارانه‌های ادب فارسی را می‌توان از منظر بن‌مایه‌های موجود در آنها تقسیم‌بندی و آنها را در سه دسته‌ی بیرونی، درونی و نوستالوژیک دسته‌بندی کرد.

a study of the motifs of baharaneh (poem about spring) in persian poem

study of special subjects in various styles of poems can be show evolution them as for different conditions such as political, social and cultural conditions، one of this subjects, is baharaneh main issue in this article, is study and division of motifs of baharaneh in various period of persian poem so we can analysis one of the live genre in persian poems، for this purpose, this article, studied motifs in more than 174 baharaneh poems of various period of persian poem, baharaneh in first period is external description of nature in spring and via to show ceremonies of new year and spring, praises kings and other grandees, the next period, baharaneh changed to internal description and poet tries to show their emotions and affections in baharaneh. the propagation of mysticicm and subjectivism are the reason of this situation in this period, in contemporary period baharaneh, as for political and social conditions, became completely different, in this period, because nationalism and to revive pure iranian ceremonies, baharaneh continues as before, but on other hand, due to the concutive defeat and the disappointment of some poets, the baharaneh shows a regret for the shining past and nostalgia, the results of this study show baharaneh in persian literature can divided by their motifs and they can be divided into external, internal, and nostalgic periods on the basis of their motifs.