گواه ‌نمایی در شاهنامه

در هر متنی به خصوص متون روایی برای اقناع مخاطب و باورپذیری بیشتر، از شواهد مختلف استفاده می‌شود. این موضوع در زبانشناسی ذیل مقوله‌ای با نام «گواه‌نمایی» تعریف می‌شود. فرانک رابرت پالمر از جمله معنی‌شناسانی است که این مقوله را به دو نوع «حسی» و «گزارشی» تقسیم و برای هر یک انواعی ذکر می‌کند. در این پژوهش انواع گواه‌نماهای موجود در شاهنامه در مولفه‌های: دیداری (مستقیم و غیرمستقیم)، شنیداری، بویایی، حس ششم، شباهت، انواع گزارش، تجربه و شناخت، دلالت عقلانی، پیش‌بینی(اخترشناسی و تعبیرخواب)، فرّ ایزدی، قسم و گواه‎ دادن شخص معتبر بررسی شد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که نشانگرهای حدس و گمان هرچند دربردارندۀ شک و تردید هستند، در نهایتِ صحت گزاره اتفاق می‌افتند. در گفتمان شخصیت‌ها (شاهزادگان، پهلوانان، موبدان، ستاره‌شناسان و...) به دلیل عقلانیت بالای فرستنده، گمان‌ها به واقعیت می‌پیوندد و خلاف آن هیچ‌گاه اتفاق نمی‌افتد. «استنباط از روی نشانه‌ها» به دلیل مشارکت در دیگر انواع گواه‌نمایی‌، کاربردقابل توجهی دارد. از نشانگرهای گواه‌نمایی می‌توان به: افعال حسی و شناختی مانند: «دیدن»، «شنیدن»، «بوییدن»، «دانستن»، «آگاه شدن»، و کنایاتی مانند: «به‌دل‌آمدن» و واژگان دیگری که در معیت گواه‌نمایی‌ها به کار می‌روند مانند: «گمانم»، «گویی» و «برآنم» اشاره کرد.

evidentiality in shahnameh

in narrative texts, different kinds of evidence are used for more acceptability. this topic is defined as evidentiality in linguistics. f. r. palmer is one of the semanticists who divides this category into two types: sensory and reported, and also states several types for each one of them. in this research, all types of evidential markers have been studied based on these features: visual evidence (direct and indirect), auditory evidence, sense of smell, the sixth sense, similarity, types of report, experience and cognition, rational signification, prediction (astronomy and dream interpretation), yezidis xvarenah, swear, and witnessing. it is concluded that the markers of guess, even though including uncertainty and skepticism, occur in the entirely factual status of preposition. in the discourse of characters (princes, heroes, mowbeds, astronomers, etc.), because of the high rationality of sender, the guesses come true, and the contrary conditions never do happen. among the evidential features, inference from signs, regarding its participation in all the other types of evidentiality, is considerable. the following perceptual and cognitive verbs such as didan, šenidan, buyidan, dānestan, āgāh šodan, and the metaphor like be del āmadan, and the other words including gomānam, guyi, and bar ānam are instances of evidential markers used in shahnameh.