کاربست استعارۀ دستوری در تحلیل متون نمونه موردی: داستان حسنک وزیر

استعارۀ دستوری به معنای جایگزینی یک طبقه دستوری یا یک ساختار دستوری با طبقه یا ساختاری دیگر است؛ این استعاره در فرا نقش‌های اندیشگانی و بینا فردی نمودِ بیشتری دارد. استعارۀ دستوری در هریک از این فرا نقش‌ها می‌تواند کنشگران و معانی فرایندها را دگرگون نماید. هرچند برخی معتقدند این استعاره مختص متون علمی است که از عینیت بیشتری برخوردارند اما کاربست این استعاره در تحلیل دیگر متون، همانند متون تاریخی که مدعی گزارش واقعیت اند، نیز کارا است. یکی از متونی که مولف بر بیان واقعیت تاکید می‌نماید تاریخ بیهقی است. به نظر می‌رسد استعارۀ دستوری می‌تواند برای سنجش مدعای این اثر کارا باشد. در این پژوهش برای بررسی ادعای بیهقی، داستان حسنک وزیر را از منظرِ استعارۀ دستوری بررسی کرده‌ایم. نتایج پژوهش نشان می‌دهد فرایندهای مادی بیشترین فرایند این متن‌اند؛ استعارات دستوری اسمی، معانی دیگر، به‌کارگیری جملات در نقش‌های غیرمعمول و به کار بردن فرایندها به‌جای یکدیگر در فرا نقش بینا فردی، حذف عامل یا کنشگر فرایند و... از دیگر نتایج این پژوهش است. بر اساس یافته‌ها می‌توان گفت بیهقی در عین اینکه بر گزارش امرِ واقع تاکید می‌نماید، واقعیت را  کامل گزارش نمی‌کند بلکه بخشی از واقعیت را که بی‌خطر یا کم‌خطر است بازگو می‌کند و در مقابل بخشی را نیز وامی نهد.

Application of Grammatical Metaphor in Analyzing TextsCase Study: Story of Hassanak-e- Vazir

Historical texts including texts that claim to report reality, when seen from this perspective, are close to scientific texts. Among these texts is Beyhaghi’s history. It seems that grammatical metaphors can be effective in assessing the validity of this work. In this study, to investigate Beyhagi’s claim, we examined the story of Hassanake Vazir in terms of grammatical metaphor. The results of the research show that material processes are the most important components of this text. Also, the declarative mood that represents the actual report is dominant in this work, but besides that, the subjunctive mood, which is the opposite of the declarative mood, is seen in many processes, such as nominal grammatical metaphors, alternative meanings, the use of sentences in unusual roles, the application of processes to each other in interpersonal metafunction, the elimination of the agent or the process actor, and some additional results of this research. The use of the active verb in the sense of the passive in order to remove the process actor can be considered a new type of grammatical metaphor most frequently used in this section. Based on the findings, we can say that Beyhaghi, while emphasizing the facts, does not report the reality completely. He tells a part of the fact that is safe or low risk, but he also eliminates some parts or does not explicitly state them, especially in the constructions concerning how Massoud Ghaznavi is a true actor in the process, using various forms of grammatical metaphor to keep his name.