تحلیل سرعت روایت در منظومۀ مجنون و لیلی امیرخسرو دهلوی

مجنون و لیلی دهلوی از جمله منظومه هایی است که به اقتفای لیلی و مجنون نظامی سروده شده است. بن مایه های هسته ای این اثر تفاوت هایی با روایت لیلی و مجنون نظامی دارد که نشان از آن دارد دهلوی به روایت نظامی کاملاً وفادار نبوده است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی سرعت روایت در این منظومه پرداخته است. شیوۀ انجام پژوهش بر اساس الگویی است که با نقد آرای ژنت در یکی از مقالات پژوهشی با تکیه بر متون منظوم داستانی کلاسیک ارائه شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بن مایه های هسته ای روایت دهلوی در مقایسه با روایت نظامی کمتر است. بیشتر بن مایه های هسته ای منظومه با سرعت روایتی بالا گزارش می شوند و تنها سه بن مایۀ هسته ای با سرعت روایتی کُند گزارش می شوند که در این سه بن مایه، شخصیت پردازی و تناسب محیط، زمان و... با شخصیت مجنون پردازش شده است. گرانیگاه بارغنایی متن نیز همین سه بن مایه هستند. این سه بن مایه در ارتباط با هم هستند به گونه ای که اولی، دومی را در پی دارد و دومی، منتج به سومی می شود. گویی هدف دهلوی در اصل، پردازش این سه بن مایه در اثر خود بوده است و سایر بن مایه ها بر حسب ضرورت و برای رعایت پیرنگ علی-معلولی داستان ذکر شده اند.

Narrative Speed Analysis in Amir Khosrow Dehlavi’s Majnoon and Leily Collection

Amir Khosrow Dehlavi’s Majnoon and Leily is one of the poems written after Nezami’s Leily and Majnoon. The core themes of this work are different from the narration of Nezami’s Leily and Majnoon, which shows that Dehlavi was not completely faithful to Nezami’s narrative. This study investigated the speed of narration in this poem using descriptiveanalytic method. This research utilized the model that criticizes Gennet’s views based on classical texts of fiction poems presented in one of the research articles. The results showed that the core themes of the Dehlavi’s narrative were less than the ones in Nezami’s narrative. Most kernel features of the poem under analysis are reported at high narrative speeds, while only three kernel features are reported at slow narrative speeds. In these three themes, characterization and the appropriateness of the environment, time, etc. are processed in light of  Majnoon’s character. The richness of the text is placed in the same three themes that are interrelated in such a way that the first leads to the second and the second leads to the third. It seems that Dehlavi’s main goal was to process these three themes in his work and the other themes have been mentioned upon necessity and in order to observe the causal plot of the story.