کارآگهان و کارآگهی در شاهنامه فردوسی

اشخاص و مناصب در شاهنامه گوناگون‌اند، از جمله کسانی که در شاهنامه حضوری فعال دارند، کارآگهان هستند که به کارآگهی می‌پردازند و منظور از کارآگهی، جاسوسی، کسب خبر و اطلاع‌رسانی است. در این پژوهش ویژگی‌های شخصیتی، وظایف، انگیزه‌ها، و شگردهای کارآگهی این افراد بررسی می‌‌شود. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که این گروه در ویژگی‌های فنی و عناصر داستانی شاهنامه نقش دارند. از لحاظ شخصیتی مورد ستایش فردوسی قرار گرفته‌اند و با صفاتی چون خردمند، کاردان و بیدار از آن‌ها یاد می‌شود. مهم‌ترین وظایف آن‌ها آگهی از وضعیت سپاه دشمن، شمارش آن‌ها و تحت نظر گرفتن افراد موردنظر شاه است و بعد از شاه فقط به سپهبد گزارش می‌داده‌اند. کارآگهان برای کامیابی در ماموریت‌ها از شگردهای گوناگون مانند تغییر چهره، پنهان نمودن نام و هویت، پوشیدن لباس دشمن و... استفاده می‌کردند. کسب شهرت و افتخار، گرفتن پاداش، نشان دادن قدرت و لیاقت از مهم‌ترین انگیزه‌های کارآگهان در شاهنامه است.

Detection and Detective in Firdausi’s Shahnameh

There are many different examples of characters and positions in Shahnameh. Among active characters in Shahnameh, one can mention detectives that were involved in detective missions, including spying, acquiring news, and informing. In the current study, personal traits, responsibilities, motivations, and detective techniques of these characters were investigated. The findings indicated that detectives played an important role in technical features and narrative components included in Shahnameh. Furthermore, they were praised by Firdausi due to their personal traits when they were commemorated with qualities such as wise, competent, and insightful. Their most important responsibilities were awareness of enemies’ army and their number and watching people wanted by the king. They reported these issues to lieutenant generals in the absence of kings. In order to be successful in their missions, the detectives made use of different tricks such as changing the face, hiding their name and identity, wearing the enemy’s formal uniform, etc. Attaining popularity and honor, receiving rewards, and showing power and efficiency are among the most important motivations of the detectives in Shahnameh.