شرح حال و بررسی سبک‌‌شناختی غزلیّاتِ دیوانِ سلطان احمد اویس جلایر

سلطان احمد اُویس از سلاطین هنرمند و شاعر آل جلایر است که به سه زبان عربی، فارسی و ترکی شعر می‌‌سرود. متاسّفانه در داخل ایران نسخه‌‌ای از دیوان اشعار سلطان احمد جلایر وجود ندارد. امّا در خارج از ایران بنابر نوشته‌‌های کتب تاریخی، ادبی و هنری چنین برمی‌‌آید که دو نسخه از دیوان اشعار سلطان احمد جلایر موجود است. نسخه اوّل در کتابخانۀ ایاصوفیه ترکیه و نسخه دوم که اساس کار در این پژوهش است در نگارخانۀ فریر با شمارۀ f 1932 نگهداری می‌‌شود و بیشتر اشعار آن شامل غزلیّات احمد بن اُویس است؛ سلطان احمد اگرچه در قالب‌‌های دیگر شعری طبع‌‌آزمایی کرده، شاعری غزل‌‌سرا بوده و تعداد غزل‌‌های او از سایر قالب‌‌ها بیشتر است. این شاعر 622 غزل دارد که مجموع ابیات آن به 4385 بیت می‌‌رسد. وی غزل را به شیوۀ شاعران قرن هشتم سروده که از لحاظ وزن و مضمون، متنوّع و درون‌‌مایۀ آن عشق و عرفان است. وی در غزل‌‌های خود مضامین متنوّعی از جمله: مضامین عارفانه، عاشقانه، انتقادی و ... را به‌‌کار گرفته؛ امّا نکتۀ قابل توجّه این است ‌‌که در غزلیّات عرفانی همانند اکثر عارفان به اصول و اندیشه‌‌هایی معتقد است که بخشی از آن‌‌ها را در انعکاس واژگان صوفیانۀ او می‌‌بینیم.

Biography and Study of the Cognitive Style of the Sultan Ahmad Oweis Jalaiera’s Lyrics Collection

Sultan AhmadeOweis is one of the sultans of AlJalayer, who were an artist and a poet that wrote poetry in Arabic, Persian, and Turkish. Unfortunately, there is no copy of Sultan Ahmad Jalayri’s poetry collection in Iran. However, according to historical, literary, and artistic writings, there are two versions of his collection outside Iran. The first copy is in the Ayasufiya Library of Turkey and the second version, which is the basis of the present study, is archived and numbered f1932 in the Farir Gallery. Most of the poems in the latter version include the sonnets of Ahmad ibn Oweis.  Though Sultan Ahmad was refined in different forms of poetry, he was mainly a sonneteer and his sonnets outnumbered his other poetry genres. He wrote 622 sonnets with 4385 verses. He wrote the sonnets following the style of the eighthcentury poets and his sonnets enjoyed various weight formats and content and also the themes of love, mysticism, criticism, etc. Ahmade Jalaieri, in his mystic sonnets, like most mystic poets, believes in the ideas and principles part of which can be seen as reflected in mystic vocabulary choice,