بررسی و مقایسۀ سه ترجمۀ کُردی رباعیات خیام

ترجمه های زیادی از رباعیات خیّام به زبان کردی در دست است که مترجمان تلاش کرده اند معانی دقیق و مفاهیم زیبای سروده های خیّام را به زبان کردی برگردانند. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با جمع‌آوری داده‌ها به شیوۀ کتابخانه‌ای انجام گرفته و در پی آن است سه ترجمۀ کردی رباعیات خیّام یعنی، ترجمه های «کامران بدرخان»، «گوران» و «هژار» را بررسی کند. تحقیق در مورد ترجمه های مذکور مشخص کرد ترجمۀ کامران عالی بدرخان به شیوۀ تحت‌اللفظی و نثر است و مترجم به سبب عدم آشنایی با معانی ثانوی کلام خیام و ظرافت های شعری او، نتوانسته لحن و زبان خاص خیّام را به زبان کردی منتقل کند. گوران نیز در ارائۀ تصویری متناسب با ادب و فرهنگ کردی از اشعار خیّام موفق عمل نکرده و ترجمۀ او جایگاهی شایان توجه در میان مخاطبان کردزبان نیافته است. اما در ترجمۀ هژار که از نوع آزاد یا ارتباطی است، مترجم ضمن انتقال نگاه خیّام به جهان بیرون و درون، روح کلّی و پیام اصلی و ویژگی های معنایی و صوری از قبیل وزن و قالب، لحن کلام و استواری سخن این حکیم نامی را به خوبی به زبان کردی برگردانده و همین امر ترجمۀ هژار را رساتر و مقبول تر از بقیه ساخته است.

A Comparative Study of Three Kurdish Translations of Rubaiyat of Omar Khayyam

There have been, and continue to be, numerous versions of Rubaiyyat of Omar Khayyam in the Kurdish language, where translators have tried to convey the precise meanings and beautiful concepts of Khayyam’s poetry to the target language. Using a descriptiveanalytical method and collecting data through library archives study, the present paper seeks to compare three Kurdish translations of Rubaiyyat of Omar Khayyam; prepared by Kamran Ali Badrkhan, Guran, and Hazhar. The review of these translations showed that Kamran Ali used a wordforword and literary prose technique; also, due to the lack of his familiarity with figurative meanings of Khayyam’s words and the poetic subtleties, he failed to convey Khayyam’s certain tones and themes into Kurdish. Further, Guran did not succeed in presenting a picture of Khayyam’s poetry proportionate to the Kurdish literature and culture, and his translation has not found a high status among the Kurdishspeaking audience. However, the version presented by Hazhar which follows a free or communicative nature conveys well not only Khayyam’s view of inner and outer worlds, but also the spirit and main message as well as the semantic and formal characteristics including form, metre, tone and robustness of words of this King of the Wise, Omar Khayyam. This makes the late translated version more eloquent and acceptable.