تکثر معنی و دگردیسی سیمای بیدل در محیط‏های ادبیِ آسیای مرکزی (1870-1991م)

بیدل 1054-1133ق (1720-1644م) از نیمۀ دوم سدۀ هجدهم میلادی به یکی از محبوب‏ترین شاعران فارسی‏زبان در آسیای مرکزی تبدیل و میراثش دستمایۀ مخاطبان حرفه‏ای به شعر فارسی شد. آن‏ها فارغ از خاستگاه زبانی و فرهنگی، این میراث را براساس زمینه‏های ذهنی و علایق خود تفسیر می‏کردند. نگارنده در این نوشتار با استفاده از دستاوردهای هرمنوتیک فلسفی، به‏دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که علاوه‏بر ویژگی‏های میراث بیدل، چه زمینه‏های اجتماعی و فرهنگی در منطقه موجب شده بود تا ‏اشعار وی متناسب با زمینه‏های ذهنی مخاطبان تفسیر و به تلون سیمای بیدل منجر شود؟ براساس نتایج پژوهش، با عطف توجه به ماوارءالنهری‏بودن اجداد بیدل و مهاجرت آن‏ها به هند، دلیل اصلی توجه مخاطبان در این منطقه به بیدل را باید در نوع جهان‏بینی بیدل، ظرفیتِ خوانش‏پذیری شعر وی از یک سو و تحولات ایجاد شده در آسیای مرکزی در نیمۀ دوم سدۀ نوزدهم و آغاز سدۀ بیستم که منجر به پیدایش جریان‏های فکری جدید در منطقه شد از سوی دیگر، در شکل‏گیری این نوع خوانش‏‏ها دخیل دانست.

Meaning plurality and metamorphosis of Bedil’s figure in literary milieus of Central Asia (1870-1991)

Since the second half of the eighteenth century, Bedil(16441720), has been one of the most popular poet ofPersian speakers in Central Asiawhose heritage became the source of professional audiences for Persian poetry. Whatever their linguistic and cultural origin, they interpreted this heritage according to their mental antecedents and interests. Based on the achievements of philosophical hermeneutics, the author seeks to find an answer to this question: besides the characteristics of Bedil’s heritage, what are the social and cultural fields of the region that led to the adaptation and interpretation of his poems from the public viewpoint? According to the results of this research and besides the fact that Bedil’s ancestors migrated from central Asia to India, the main reason for the attention of the local audience to Bedil could be Bedil’s worldview, the readability of his poetry, and the developments in Central Asia during the second half of the nineteenth century and the beginning of the twentieth century, the emergence of new intellectual tendencies in the region which has, on the other hand, contributed to the formation of this type of reading.