مخاطب‌شناسی در غزلیّات حافظ شیرازی با تکیه بر نقش ترغیبی

یاکوبسن، ابزارهای تاثیرگذاری زبان را در شش حوزه ی عاطفی، ترغیبی، ارجاعی، فرازبانی، همدلی و ادبی معرفی می کند که هنرمند باید با هدایت پیام خود از طریق این شش مجرا، مخاطب خویش را تحت تاثیر قرار دهد. حافظ در ترغیب، با مخاطب خاص یا عام سخن می گوید، لذا در تحلیل خطاب ها، شناخت مخاطب مورد نظر شاعر و بررسی میزان تاثیر ترغیبات بر مخاطب اهمیت بسیاری دارد. شناخت مخاطبان حافظ، دریچه ای به سوی درکی صحیح از فضای سیاسی- اجتماعی حاکم بر زمانه ی حافظ و گفتمان رایج در آن می گشاید. حافظ پیام های ترغیبی را، در زمینه های مختلف دینی، عرفانی، اخلاقی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی با مخاطبانی متنوع و به قصد ایجاد تاثیر، تغییر و اصلاح، مطرح می کند. مخاطبانی که متناسب با مضمون پیام، شخصیت ها و نهادهای سیاسی و اجتماعی را نیز در خویش جای داده اند. در این مقاله از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است و کل غزلیات حافظ مورد بررسی قرار گرفته اند و ابیات مرتبط با بحث استخراج و تحلیل شده اند. مخاطب شناسی یکی از عناصر بنیادی نظام شاعرانه ی حافظ محسوب می شود. گزاره های شعر حافظ با توجه به شخصیت مخاطب شکل می گیرد. کارکرد غالب جمله های امر، نهی، ندا و برخی از جمله های خبری، ترغیب مخاطب به اهداف مورد نظر حافظ است.

Audience analysis of the lyrics of Hafez relied on the conative function role

Jacobson, introduces the instruments of influencing language in six areas of emotional, civic, referential, metaphorical, sympathetic, and literary influence audience by these channels. The statements of Hafez poetry are based on his goals and according to the personality of the audience. More function of the imperative, negatives, interjection and some of the predicative Encouraging the audience to pursue the goals of Hafez. lyrics of Hafez, as an exemplary example, the breadth of the poet’s persuasive messages in various fields of religious, mystical, moral, cultural, political and social with a diverse audience is revealed. the poet intends to create change and correct in his audience. Audience that fits the theme of the message, they also have personalities and political and social institutions.The research method in this study has been used descriptive analytical. All Hafiz s Ghazaliat has been studied and issues of the discussion have been analyzed recognizing Hafez’s audience can be understood the lyrics of this poetic poet. the more accurate knowledge of this audience, due to the more precise knowledge of this audience, there is a wide opening to a proper understanding of the sociopolitical environment governing Hafez’s time and the current discourse.