معرفت شهودی در کلام شمس تبریزی

بینش عرفانی نوعی از حکمت دینی مبتنی بر وحی است که مومنان به این نوع بینش، هستی حقیقی را از آن خدا می‌دانند و ماسوی الله را باطل می‌پندارند و معتقدند که آنچه هست جلوه ای است از او. صاحبان این بینش، عشق به حق و تصفیه باطن از تعلّقات جسمانی را وسیله نیل به معرفت می بینند. آنان عقل بحثی را به سبب تقیّد آن به مقولات ذهنی از وصول به کمالی که غایت وجود انسان است، ناتوان می یابند. از نظر عرفا از جمله شمس بهترین  راه شناخت حق تعالی، معرفت شهودی است. در این  پژوهش تلاش می شود، جایگاه شهود و عقل در تفکر  شمس نشان داده شود. برآیند پژوهش حاکی از آن است که شمس بر این باور بود که استدلال اگرچه گره گشای پاره ای از مشکلات است، اما برای طالبان کوی حقیقت کافی نیست.  از دیدگاه شمس توحید حقیقی، دیدار شهودی است. برای وصول به چنین معرفتی باید در طریق سلوک قدم نهاد و مجاهدت ها ورزید. تا با زدودن دل انوار ربوبی بر قلب و قوای ادراکی سالک بتابد و ابواب مشاهدت و مکاشفت بر وی گشاده گردد.