تجلّی تعهّد اجتماعی و اندیشه‌های وطنی در شعر شاعران متعهّد ابوالقاسم شابیّ و اقبال لاهوری

آثار شکل‌گرفته بر مبنای تعهّد اجتماعی به مجموعه‌آثاری گفته می‌شود که از زشتی‌ها و بیدادهای ظالمان و سلطه‌گران در حوزه‌های گوناگون سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، و اجتماعی پرده برداشته و درصدد برمی‌آید تا این مفاهیم را با زبانی هنرمندانه به مخاطبان خود انتقال دهد. در این راستا مطالعه و بررسی جلوه‌های تعهّد اجتماعی و اندیشه‌های وطنی در آثار هنرمندان متعهّد، از جانب پژوهشگران ادبی و اجتماعی کاری ارزنده و جالب توجّه است. نگارنده در این مجال قصد دارد تا با بررسی تعهّد اجتماعی و اندیشه‌های وطنی در شعر شاعران متعهّد قرن بیستم (اقبال لاهوری و ابوالقاسم شابی) به معرفی وجوه اشتراک و افتراق اندیشة این دو در حوزة ادب مقاومت بپردازد. در این پژوهش آرای اقبال لاهوری شاعر، ادیب، متفکّر پاکستانی، و آخرین شاعر مطرح پارسی‌گوی شبه‌قارة هندوستان با اندیشه‌های ابوالقاسم شابی، شاعر جوان تونسی، سنجیده خواهد شد. گفتنی است که افکار ضدّ استعماری در اشعار سیاسی این دو شاعر جایگاهی ویژه دارد. منتها اقبال با تکیه بر فلسفة خودی سعی در بیدارساختن ملّت مسلمان داشته امّا شابی اساس اندیشه‌های انقلابی خود را در برابر قدرت‌های استعماری بر پایة تقویت ارادة مردم جهان استوار ساخته است.