تاملی در دو سفر خودشناسی؛ «دوردست‌های مبهم» از محسن نکومنش فرد و «الحب فی المنفی» از بهاء طاهر

سوژۀ مهاجر در تجربۀ مهاجرت با پشت سر گذاشتن سردرگمی و گسست از فرهنگ خود و عدم تعلق به کشور میزبان، در صدد رسیدن به هویت حقیقی خود، فراز و فرودهای گوناگونی را پشت سر می‌گذارد. با توجه به لغزندگی هویت و الگوهای نظری موجود در خصوص مقولۀ مهاجرت در آرای هومی‌ بهابها، پژوهش حاضر با رویکرد تطبیقی و با تکیه بر روش توصیفی_تحلیلی، درونمایه‌های مربوط به هویت مهاجر را در آثار «دوردست‌های مبهم» و «الحب فی المنفی»، در مراحلی چون مواجهه با دیگری، پذیرش و امتناع، آگاهی گسترده، بازگشت به خود و در نهایت گسست و فرجام بررسی می‌کند. در این آثار، شخصیت‌های شرقی در تعارض و تقابل با فرهنگ غرب و متناسب با تحولات درونی، درهم‌آمیزی با جریان دردناک جهانی و حفظ موضع ایدئولوژیک، به شناخت و درک شبکه‌ای از روابط جهانی دست یافته و بستری مبتنی بر واقعیت تاریخی، سیاسی و انسانی برای بیداری قلمروی از یاد رفتۀ روان قهرمان در مرزهای ادغام‌شدۀ «خود» و معنا بخشیدن به آن فراهم می‌کنند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد مهاجرت با گسست از فرهنگ خودی، رویارویی با فضای سرزمین میزبان و درک مکان و زمان در روند تعامل و تقابل با فضای گفتمانی «دیگری» به‌مثابۀ یک فضای روایتی مولّد_«فضای سوم»_ در آثار، به بیان تفاوت‌ها و تباین‌ها در جهان می پردازد؛ فرآیندی که با توجه به عوامل روان‌شناختی و جامعه‌شناختیِ دیگربودگی و تحلیل عمیق مفاهیم بیگانه و بیگانگی اهمیت تازه‌ای به مفهوم هویت می‌بخشد.

reflection on two journeys of self awareness; vague distant by mohsen nekoumaneshfard and love in exile by baha taher

the immigrant in the experience of immigration, through confusion and dissociation from its culture and lack of belonging to the host country, seeks to achieve its true identity, various ups and downs. considering the slippery identity and theoretical patterns of immigration in the votes of homi bahabha, the present study, with a comparative approach and relying on descriptive analytical method, examines the themes related to immigrant identity in the works of &doordasthaye mobham& and &love in exile&, in stages such as facing the &other&, acceptance and refusal, widespread awareness, self return and finally, dissociation and destiny. in these works, eastern personalities, in conflict with western culture and in accordance with internal developments, intertwined with painful global trends and maintaining an ideological position, gain recognition and understanding of a network of global relations and provide a platform based on historical, political and human reality to awaken the forgotten realm of the hero’s psyche within the merged boundaries of &self& and to make sense of it. the results of this study show that migration with a break from the insider culture, confrontation with the host land space and understanding the place and time in the process of interaction and confrontation with the discourse space of &the other& as a productive narrative space &third space& in the works, it explains the differences in the world; a process that, due to psychological and sociological factors, otherness and profound analysis of alien concepts and alienation gives new importance to the concept of identity.