تاثیر برون‌متن بر تصاویر شعر «قصیده برای انسان ماه بهمن» از احمد شاملو بر اساس نظریۀ تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف

نورمن فرکلاف گفتمان را در 3 سطح «توصیف، تفسیر و تبیین» مطالعه می‌کند. در این مقاله تاثیر برون‌متن بر تصاویر شعر «قصیده برای انسان ماه بهمن» از احمد شاملو بر اساس نظریّۀ فرکلاف بررسی شده است.شکل‌یابی تصاویر بر محوریّت تشبیه و سپس پارادوکس، استعاره، اغراق، تلمیح و کنایه استوار است. تصاویر شعر با زمینۀ تجربی تناسب دارند و تصویر مرکزی شعر یعنی انسان مبارز را تقویت می‌کنند. بافت موقعیتی تصاویر شامل برخی حوادث سیاسی – اجتماعی نزدیک یا هم‌زمان با سرایش شعر است. تلمیح‌ها کارکرد بینامتنی دارند و نظریّۀ شاعر را اثبات و تقویت می‌کنند. در فرایند جابجایی ایدئولوژیک، شاملو از گفتمان رسمی و مسلّط مشروعیت‌زدایی می‌کند و در مقام یک روشنفکر، که از عاملیّت گفتمانی برخوردار است، ایدئولوژی جایگزین خود را در قالب تفکّر چپ و در مخالفت با حکومت ارائه می‌کند. در این شعر، پرکتیس گفتمانی از همزیستی و هماهنگی تصاویر منفرد (رخداد گفتمانی) با یکدیگر و با بافت موقعیتی شعر حاصل شده و با پرکتیس اجتماعی شعر (اوضاع سیاسی اجتماعی) در ارتباط است.

the effect of extra text on the images of the poem ghaside barae ensan e mahe bahman by ahmad shamloo based on norman fairclough’s theory of critical discourse analysis

norman fairclough studies the discourse in 3levels description, interpretation andexplanation. in this article, the effect of extra-text on the images of the poemghaside barae ensan e mahe bahman by ahmad shamlou is investigated based onfarklough's theory.the formation of images is based on the centrality of simile and then paradox,metaphor, exaggeration, hint and irony.the images of the poem fit with the experimental context and strengthen thecentral image of the poem, that is, the fighting man. the situational context of theimages includes some social-political events close to or at the same time as thepoetry. hints have an intertextual function and prove and strengthen the poet'sattitude. in the process of ideological displacement, shamlou delegitimizes theofficial and dominant discourse. and as an intellectual, who has discursive agency,he presents his alternative ideology in the form of socialism and in opposition to thegovernment. in this poem, discourse practice is obtained from the coexistence and coordination of individual images (discourse event) with each other and with thesituational context of the poem and is related to the social practice of poetry (socialpoliticalsituations).